در این مطلب به بررسی چرا نقش‌ها در پیاده‌سازی مدیریت دانش مهم هستند؟ می‌پردازیم.
تعریف درست نقش‌ها در پیاده‌سازی مدیریت دانش و مسئولیت‌ها، یکی از اقدامات بسیار مهم در پیاده‌سازی مدیریت دانش است که توجه نسبتاً کمی به آن‌ها شده و شاید “نقطه کور” به حساب می‌آیند.
در بسیاری از سازمان‌هایی که در حال پیاده‌سازی مدیریت دانش هستند نقش‌های مدیریت دانش اغلب به اندازه سایر اجزای مدیریت دانش مورد توجه قرار نمی‌گیرد. ارزیابی بلوغ سازمان‌ها، بررسی‌های میدانی ظرسنجی‌های آنلاین نشان می‌دهد که ساختار سازمانی در مدیریت دانش یکی از ضعیف‌ترین عناصر است. به عنوان مثال، یکی از مشاوران مدیریت دانش عنوان کرده است که “من نقش‌ها را فقط به‌عنوان بخشی از فرآیندهای مدیریت دانش در نظر می‌گیرم/ مشاور دیگری نیز عنوان کرده است که جنبه “کارکنان” از سه‌گانه کارکنان/ ابزارها / محتوا تشکیل می‌شود که به رفتارها و فرهنگ اشاره دارد و هیچ ارتباطی با نقش‌ها ندارد.
هیچ سیستم مدیریت مالی بدون نقش‌های پاسخگو مانند مسئولان تأمین بودجه، کارمندان و مدیران ارشد مالی دوام نخواهد آورد. هیچ سیستم مدیریت ایمنی بدون کارکنان HSE زنده نخواهد ماند. هیچ سیستم HR بدون نقش‌های جوابگو برای استخدام و مدیریت کارکنان حیات نمی‌یابد و هیچ سیستم مدیریت دانشی نیز بدون مالک نمی تواند اثربخش باشد.
مالکیت، سازمان‌دهی و نگهداری پایگاه دانش سازمان، یک پاسخگویی عملکردی است. افراد موجود در این توابع در جهت توسعه و به‌کارگیری بهترین روش، برای حفظ توانایی سازمان، پاسخگو هستند. به عنوان مثال مهندس ارشد، سرانجام در مورد صلاحیت مهندسی سازمان و در نتیجه وضعیت پایگاه دانش مهندسی سازمان پاسخگو است. همچنین مسئولیت پاسخگویی برای هماهنگی انجمن‌های خبرگی که مباحث مهندسی را پوشش می‌دهند، به وی سپرده می‌شود. این نقش‌ها بیشتر تحت عنوان کتابداران دانش و صاحبان دانش توصیف می‌شوند. اگر سازمان انتظارات مدیریت دانش برای فعالیت‌های پروژه یا کسب‌وکار را روشن کند (به عنوان مثال هر پروژه باید یک برنامه مدیریت دانش داشته باشد، یا اینکه هر مرحله پروژه باید نگاه به گذشته دانشی داشته باشد) این مسئولیت احتمالا بر عهده مدیر پروژه است؛ اگرچه او ممکن است بخشی از فعالیت مدیریت دانش را به نماینده خود واگذار کند. این نقش‌ها بیشتر تحت عنوان مدیر دانش مورد بحث قرار می‌گیرند.
نقش‌ها در پیاده‌سازی مدیریت دانش
مدیریت دانش یکسان است و در آن نقش و پاسخگویی مورد نیاز خواهد بود. اکثر سازمان‌ها باید برخی از نقش‌ها در مدیریت دانش و مسئولیت‌های زیر را تعیین کنند:
- مدیر ارشد دانش / رئیس مدیریت دانش
- اعضای تیم مدیریت دانش
- رهبران cop
- تسهیلگران cop
- قهرمانان مدیریت دانش
- مسئول مدیریت دانش
- مهندسین دانش
- تحلیل‌گران دانش
- سفیران مدیریت دانش
- مدیران دانش برای دپارتمان‌ها یا بخش‌ها
- مدیران دانش برای پروژه‌های خاص
- یکپارچه کننده درس‌های آموخته شده
- “مالکان” برای موضوعات خاص دانشی
- پشتیبانی از مدیریت محتوا
- پشتیبانی فناوری مدیریت دانش
- مدیران پایگاه دانش
- نویسندگان مطالب
بدیهی است که در همه سازمان ها به همه این نقش‌ها نیازی نیست و هر سازمان بر اساس کسب‌وکار و جزئیات چارچوب مدیریت دانش خود، هر کدام از این نقش‌ها را انتخاب خواهد کرد. برخی از این‌ها نقش‌های تمام وقت در تیم مدیریت دانش هستند، برخی از آن‌ها نقش‌های مهم برای افراد در کسب‌وکار خود است (به‌عنوان مثال مسئولیت داده‌شده به یک متخصص برای حفظ مجموعه دانش مربوط به موضوع) و بعضی از آن‌ها نقش‌های دانش خاصی هستند (مانند یک قهرمان مدیریت دانش در یک واحد کسب‌وکار، یا یک مدیر دانش در یک پروژه).
بدون چنین نقش‌ها و پاسخگویی‌ها، مدیریت دانش به “شغل همه” تبدیل می‌شود که همان تبدیل شدن به “شغل هیچ کس” است.
بنابراین در حالی که قصد اجرای مدیریت دانش را دارید، فقط به مجموعه فناوری، مجموعه فرآیند و عناصر حاکمیت فکر نکنید و در کنار آن در مورد ساختار نقش‌ها و مسئولیت‌هایی که باید معرفی کنید، فکر کرده و ساختار سازمانی مدیریت دانش خود را برنامه‌ریزی نمایید.
