در این مطلب به بررسی مدیریت دانش و فرهنگ سازمانی میپردازیم.
مدیریت دانش در درجه اول خود را در قالب فرهنگ و تغییر فرهنگ سازمان نشان میدهد و در این راستا به دنبال ایجاد یک انتظار سازمانی و تمایل به مدیریت حرفهای داراییهای دانشی است. فرهنگسازی در مدیریت دانش شامل توجه به برنامهریزی دانشی و استفاده از فعالیتهای مدیریت دانش مانند فرآیندهای یادگیری تیمی، جوامع اشتراک دانش، انجمنهای خبرگی و انتقال دانش فردی است. مدیریت دانش صرفاً در مورد سیستمهای فنآوری اطلاعات، فرآیندها یا نقشها صحبت نمیکند و با استفاده از جعبه ابزاری از تکنیکها به دنبال خلق ارزش برای سازمان است.
کدام یک حرف اول را میزند: فرهنگ مناسب یا مدیریت دانش؟
اصولا میگویند قبل از پیاده سازی مدیریت دانش باید فرهنگ سازمان درست شود؛ اما عکس آن نیز صدق میکند و پیاده سازی مدیریت دانش میتواند قبل از ایجاد فرهنگ، پیادهسازی شود. این امر از طریق معرفی، ایجاد پایلوت، طراحی مکانیزمهای مناسب برای پیادهسازی تکنیکهای مدیریت دانش و پشتیبانی موثر مدیریت است که با گذشت زمان، فرهنگ شروع به تغییر میکند.
چگونه میتوان به تغییر فرهنگ مورد نیاز خود دست یافت؟
فرهنگسازی در مدیریت دانش مقوله بسیار مهمی است که صرفا با تولید چند پوستر و استند و نصب آن در سازمان ایجاد نمیشود. برای ایجاد فرهنگ مدیریت دانش در سازمان باید اقدامات متنوعی انجام شود، در ادامه برخی از گامها برای کمک به این موضوع تشریح شده است:
- هر سازمان به یک گروه پشتیبانی کوچک از افرادی نیاز دارد که میتوانند به عنوان مشاور عمل کنند؛ میتوانند به هدایت دیگر کارکنان در مورد اینکه چگونه مدیریت دانش پیادهسازی و اجرا شود و علایم و نشانهها از سراسر سازمان دریافت شود، کمک کنند.
- کارکنان سازمان به یک دیدگاه روشن و قانعکننده برای مدیریت دانش نیاز دارند که هر دو جنبه استراتژیک و تاکتیکی را پوشش دهد.
- مدیریت ارشد باید انتظارات مدیریت دانش را تعیین کند. در این راستا نه به شکل یک انفجار بزرگ یا “بیگ بنگ” بلکه با دقت و گام به گام به معرفی چشمانداز مدیریت دانش به عنوان یک شیوه تکاملی و نه یک انقلاب کمک میکند. مثلا برای این کار ایمیلی به کل کارکنان سازمان ارسال کنید با این عنوان که: “مدیریت دانش در حال ورود به سازمان است، ما میخواهیم یاد بگیریم که چگونه با استفاده از مدیریت دانش به بالا بردن عملکرد و کارایی برند سازمان کمک کنیم. این کار مدتی زمان میبرد؛ لطفا مشارکت کرده و هر جایی در این مسیر که میتوانید به ما کمک کنید. “
- هر کس که مدیریت دانش را هدایت و رهبری میکند باید یک رابط موثر باشد، استفاده از یک استراتژی ارتباطات و برنامهریزی برای حل این که چرا، چگونه و چه زمانی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند ضروری است. باید ذینفعان اصلی و مهم شناسایی شوند و ارتباط درستی با آنها برقرار شود.
- دورههای آموزشی مدیریت دانش و فرهنگسازی به شکل برنامهریزی شده در سازمان برگزار شود. دورههای یک روزه بخشی جداییناپذیر از استراتژی اجرای مدیریت دانش و همچنین فرهنگسازی است. برگزاری چنین دورههایی در افزایش آگاهی، درک و کمک به گسترش فرهنگ مدیریت دانش تاثیر بهسزایی دارد.
- برخی از رهبران اندیشهپرداز را شناسایی کنید و از آنها برای اجرای مدیریت دانش کمک بگیرید تا بتوانند به گسترش فرهنگ مدیریت دانش کمک کنند. از مسئول و متولی مدیریت دانش انتظار میرود که در این رابطه علاقه وافری داشته باشد و دیگر مدیران را نیز به اشکال مختلف درگیر این موضوع کند.
- به کارکنانی که به هر نحوی در برقراری فرهنگ دانشی مشارکت میکنند پاداشهای نقدی و غیرنقدی اختصاص دهید.
- برخی از خطرات و ریسکهای مدیریت دانش را بپذیرید. این کار آسان و سادهای نیست و نیاز به زمان و مقدار مشخصی ریسکپذیری دارد و اغلب باعث میشود سازمان به روشهای جدید در مورد حل مسائل و چالشها بیندیشد.
- انعطافپذیر باشید. عموما در سازمانها اقلیتی با مدیریت دانش مخالفت میکنند – برای مثال با ابراز نفرت از تغییر، فقدان تجربه ، حسادتهای حرفهای و غیره. در نهایت با توجه به حمایت مثبت از سوی کارکنان و زمان کافی برای اجازه دادن به آنها برای دیدن منافع و مزایای بلند مدت آن، میتوان بر این مساله غلبه کرد.
به طور خلاصه، این اتفاق یک چشمانداز بلند مدت است که نمیتوان در چند روز نتیجه آن را دید و ممکن است ماهها و یا سالها به طول بیانجامد. خبر خوب این که این کار به سرمایهگذاری هنگفتی در فنآوری اطلاعات نیاز ندارد – اغلب اوقات سازمانها از قبل نیازهای IT خود را برآورده کردهاند، فقط به روش صحیح مورد استفاده قرار نمیگیرد. با گذشت زمان، مزایای این کار شروع به ظهور میکنند و اغلب قابل توجه هستند – نه فقط از نظر ارزش تجاری بلکه در انسجام شرکتها و بالا رفتن کارایی سازمان تاثیر خود را نشان میدهد. بنابراین باعث پیشرفت در پذیرش مدیریت دانش و تبدیل شدن آن به روال رایج سازمان میشود.
منبع:
http://www.hartfield-km.com/blog/knowledge-management-culture