در این مطلب به بررسی یادگیری اختصاصی جایگزین موثر منتورینگ میپردازیم.
منتورینگ (mentoring) و مربیگری (coaching) از مهمترین روشهای انتقال دانش بین فرد باتجربه و فرد بیتجربه محسوب میشود. اگرچه این رابطه استاد و شاگردی بسیار پایدار نیست و تحقیقات نشان داده است که تأثیر منتورینگ در انتقال دانش بین افراد فقط 20 درصد موفقیتآمیز بوده است. درعینحال پس از پایان رابطه منتورینگ ناموفق، افراد یکدیگر را مقصر دانسته و فرد باتجربه اذعان دارد که سؤالی از من پرسیده نشده است و فرد کمتجربه اغلب میگوید منتور اطلاعاتی در اختیار من نمیگذارد؛ و این نشانگر کمبود اعتماد و انگیزه موجود در روابط منتورینگ است.
دیدگاه سنتی مسئولیت انتقال دانش را تماماً بر عهده منتور یا مربی میداند. شرح وظایف منتورینگ به گونه ایست که نقش اصلی در پیشبرد دانش انتقالی بر عهده منتور میباشد و پذیرنده دانش نقش بسیار منفعلی دارد و فقط دریافتکننده دانش محسوب میشود که به این روش انتقال دانش، دانش کششی گفته میشود.
در دیدگاه سنتی منتورینگ تبدیل به یک فرایند آموزش محور میشود درصورتیکه فرایند مطلوب، یادگیری و تعامل دوسویه است. در این روش منتور درگیر آموزش اصول اولیه کار میشود و فعالیت منتورینگ را تحت شعاع قرار میدهد و همین امر باعث کاهش انگیزه منتور برای روحیه دادن و انجام منتورینگ (که در گرو آن نظارت و پایش وجود دارد) را در پی دارد. شخص باتجربه هم اساساً فردی بازنشسته است درنتیجه از کارآمدی انتقال دانش موثر کاسته میشود.
منتورینگ جدید درصدد تغییر نگرش و ایجاد رابطه یادگیرنده فعالتری میباشد.
در این برنامه جدید، فرد یادگیرنده نقش فعالانهتری نسب به قبل ایفا میکند که به آن یادگیرنده اختصاصی گفته میشود. یادگیرنده در فرایندهای استخراج دانش و مصاحبه تعلیم داده میشود و فرایند کار پویاتر از قبل جلوه میکند نقش منتور در قالب یک حامی و رهبر تغییر میکند و همانند یک محقق یا جاسوس! فرایند یادگیری و انتقال دانش را پیگیری میکند درنتیجه مشکلات کجفهمی دانش منتقلشده باید از جانب یادگیرنده پیگیری شود و از منتور بخواهد که دوباره توضیح دهد و فرایند یادگیری را کامل کند.
در این دیدگاه انتقال دانش به یک فرایند یادگیری تعاملی تبدیل میشود این یادگیری میتواند از طریق مجموعه شاخصهای برنامهریزیشده، نظارت و اندازهگیری شود. یادگیری به شکلی پیش میرود که فرد یادگیرنده موظف به انتقال یادگیری روزانه خود به پایگاه دانش و ایجاد سرمایه دانشی در سیستم میشود.
درنهایت با انتقال دانش پنهان افراد به یکدیگر از طریق فرایند منتورینگ، پایه های شکلگیری یک پایگاه دانش نیز ایجاد میشود. فرایند یادگیری اختصاصی با فعالیت مستمر و پویا تری توانسته به یادگیری و انتقال دانش آشکار و پنهان سرعت ببخشد. این فرایند یک فرایند فشاری است که تأثیر آن بسیار بیشتر از دیدگاه سنتی فرایند کششی است و بهرهوری آن در زمان کوتاهتری اتفاق میافتد.
منبع :
http://www.nickmilton.com/2020/10/mentoring-or-dedicated-learning.html