در این مطلب به بررسی مدیریت دانش اثربخش؛ 4 رویکرد انتقال دانش نیک میلتون می‌پردازیم.
یکی از مهمترین وظایف تیم مدیریت دانش در هر سازمان، تعیین رویکردهای اجرایی مدیریت دانش است. برای این کار روش‌های مختلفی وجود دارد. به عنوان نمونه برخی سازمان‌ها از استراتژی‌های تبدیل دانش نوناکا و تاکوچی استفاده می‌کنند.
نیک میلتون، مشاور برجسته مدیریت دانش نیز در یکی از کتاب‌های خود ماترسی را تدوین کرده است که رویکردهای انتقال دانش را در سازمان به 4 دسته تقسیم می‌کند. وی اذعان دارد که هر سازمان بر حسب نیاز خود می‌تواند از این رویکردهای بهره ببرد، اما نکته اصلی برای هر برنامه مدیریت دانش این است که باید به هر چهار عنصر توجه شود؛ چراکه دانش‌های متنوع باید به روش‌های مختلفی منتقل شوند.
1. به‌اشتراک‌گذاری (رویکرد فشاری _ دانش آشکار)
این حالت زمانی رخ می‌دهد که یک سازمان بر جمع‌آوری و انتشار دانش مدون یا مستند تمرکز می‌کند. حصول اطمینان تیم مدیریت دانش از جمع آوری دانش مستند با روش‌های زیر امکان‌پذیر است:
- آموزش افراد برای یادگیری نحوه جمع‌آوری و مستندسازی دانش
- اطمینان از فهم دانش و مستندسازی انواع دانش موردنیاز در یک پروژه
- ایجاد و تثبیت روند جمع‌آوری دانش و درس‌آموخته‌ها در حین کار
- بازنگر و تسهیل فرآیندها، آموزش و توانمندسازی سفیران دانش
- ارزیابی استاندارد دانش تولیدشده نسبت به دانش موردنیاز سازمان
- ترویج فرهنگ اعتماد، اشتراک‌گذاری دانش و جلوگیری از پنهان‌کاری و احتکار دانش
2- جستجو (رویکرد کششی _ دانش آشکار)
این حالت زمانی رخ می‌دهد که یک سازمان بر تسهیل جستجوی دانش تمرکز می‌کند. حصول اطمینان تیم مدیریت دانش از تسهیل جستجوی دانش در سازمان با روش‌های زیر امکان‌پذیر است:
- اطمینان از وجود موتور جستجوی سازمانی
- اطمینان از وجود ناظری برای نگهداری و تنظیم موتور جستجو
- حصول اطمینان از قابلیت مرور و جستجوی منابع و ذخایر دانشی
- اطمینان از وجود یک درخت دانش و فراداده در حال استفاده
- ایجاد و تثبیت روند جستجو در فرآیندهای کاری؛ مثلا تجزیه و تحلیل شکاف دانش
- تعیین شاخص‌های عملکردی و طراحی گزارش برای بررسی میزان جستجو
- ارزیابی نسبت دانش تولید شده و میزان بهره‌وری آن در کسب و کار
3- گفتن (رویکرد فشاری _ دانش پنهان)
این حالت زمانی رخ می‌دهد که سازمانی بر روی داستان‌سرایی و تبادل دانش متمرکز است. حصول اطمینان تیم مدیریت دانش از تبادل دانش با روش‌های زیر امکان‌پذیر است:
- حصول اطمینان از آگاهی افراد برای صحبت کردن درباره دانش و تجربیاتشان
- ایجاد و تثبیت فرآیندهای ارائه دانش مانند کافه دانش
- ارائه بسترهای وبلاگ‌نویسی برای کارکنان جهت مطرح کردن تجربیات
- تدوین و پایش شاخص‌های عملکردی برای بررسی میزان ارائه دانش
- ارزیابی نسبت دانش تولید شده و میزان بهره‌وری آن در کسب و کار
- ترویج فرهنگ اعتماد، اشتراک‌گذاری دانش و جلوگیری از پنهان‌کاری و احتکار دانش
4- پرسیدن (رویکرد کششی _ دانش پنهان)
این حالت زمانی رخ می‌دهد که یک سازمان بر ایجاد و رفع تقاضای دانشی متمرکز شده است. حصول اطمینان تیم مدیریت دانش از ایجاد و رفع نیازهای دانش با روش‌های زیر امکان‌پذیر است:
- حصول اطمینان از وجود سازوکارهایی برای طرح سوال از افراد متخصص
- تشکیل انجمن‌های خبرگی برای مباحث اصلی دانش در صورت لزوم
- تشکیل انجمن‌های پرسش و پاسخ برای انجمن‌های خبرگی
- طراحی سیستم خبره‌یاب و ایجاد و تثبیت فرآیندهایی مانند کمک همکار
- تدوین و پایش شاخص‌هایی برای بررسی میزان پیشرفت انجمن‌های خبرگی
- ارزیابی نسبت دانش تولید شده و میزان بهره‌وری آن در کسب و کار،
- ترویج فرهنگ اعتماد، اشتراک‌گذاری دانش و جلوگیری از پنهان‌کاری و احتکار دانش
منبع:
4 roles for the KM team, Nick Milton, www.nickmilton.com, October 2020