سازمان‌های یادگیرنده پدیده جدیدی نیستند ولی با گذشت زمان ماهیت این سازمان‌ها تغییر کرده است. نسل اول سازمان‌های یادگیرنده با حرکت ادوارد دمینگ در غول خودروسازی ژاپن، یعنی تویوتا آغاز شد. سپس نسل دوم سازمان‌های یادگیرنده پدیدار شدند. این نسل جدید این سازمان‌ها قادر به جهش موفقیت‌آمیز از یک حوزه به حوزه دیگر هستند. امروزه ما با نسل سوم سازمان‌های یادگیرنده روبروایم؛ جایی که تکنولوژی‌های جدید سرعت یادگیری عمومی و یادگیری سازمانی را در آن افزایش داده‌اند. در طی دهه‌های گذشته، سازمان‌ها به‌تدریج از ارزش مدیریت دانش آگاه شده‌اند. مدیریت دانش بهعنوان یکی از مهمترین مؤلفه‌های سازمانی، نیازمند برپایی نظامی برای گردآوری، نگهداشت و اشتراک دانش در درون سازمان است. در این میان یادگیری نقش بسیاری مهمی را ایفا می‌کند. یادگیری سازمان از طریق فرآیندهایی شکل می‌گیرد که به ذخیره دانش و قابلیت‌های سازمان‌ها می‌افزایند. درحقیقت یادگیری، بیانگر افزایش دانش یا تجدیدنظر در دانسته‌های قبلی است.
جایگاه و نقش فناوری در مدیریت دانش بر کسی پوشیده نیست، اما قبل از پرداختن به این موضوع لازم است نگاهی کوتاه به اکوسیستم یادگیری داشته باشیم. اکوسیستم یادگیری شامل سیستمی از کارکنان، محتوا، فناوری، فرهنگ و استراتژی‌هایی است که هم در داخل و هم در خارج از سازمان وجود دارند و روی یادگیری رسمی و غیررسمی سازمان اثر می‌گذارند. یک اکوسیستم یادگیری خوب باید در انطباق با نیازهای در حال تغییر یادگیری از انعطاف‌پذیری کافی برخوردار باشد. یک اکوسیستم یادگیری خوب باید فرآیندهایی را برای یادگیری و توسعه در نظر بگیرد و حلقه‌های بازخورد کیفی بیشتری را فراهم کند تا بتواند برنامه‌های خود را بهبود بخشد. طراحی اکوسیستم‌های یادگیری باید به‌‌گونه‌ای باشد که علاوه بر ارائه اطلاعات آموزشی، یادگیری را نیز ارتقا بدهند. از میان عوامل زیادی که بهبود نتایج یادگیری را در اکوسیستم‌های یادگیری به همراه دارند، دو عامل به میزان قابل‌توجهی تحت تأثیر نرم‌افزار مدیریت دانش قرار دارند؛ این دو عامل عبارتند از:
- انگیزه (Motivation)
- توجه (Attention)
انگیزه
انگیزه فرآیندی است که رفتارهای هدف‌دار را آغاز کرده، آن‌ها را هدایت و حفظ می‌کند. انگیزه همان چیزی است که شما را به انجام کارها وامی‌دارد. این کار می‌تواند خوردن یک لیوان آب برای رفع تشنگی یا خواندن کتاب برای کسب دانش باشد. بسیاری از مدیران فکر می‌کنند کارکنان از سازمان فقط انتظار دریافت پول دارند. اگرچه پول می‌تواند انگیزه‌ای قوی باشد ولی از نظر خیلی از کارکنان پول مشوق مهمی نیست. انگیزش شامل نیروهای بیولوژیکی، عاطفی، اجتماعی و شناختی است که رفتارهای انسان را فعال می‌کنند. انگیزه عامل پیچیده‌ای است و درک آن به‌آسانی به دست نمی‌آید. انگیزه می‌تواند تحت تأثیر انگیزه درونی، تجربیات موفقیت‌آمیز و به‌طورکلی تجربه مثبت قرار بگیرد.
اکوسیستم‌های یادگیری که از کنجکاوی و علاقه برای ایجاد انگیزه درونی استفاده می‌کنند و نسبت به اکوسیستم‌هایی که به آموزش اجباری یا ترس بستگی دارند، نتایج بسیار بهتری به دست می‌دهند. بدیهی است که بسیاری از عناصر فرآیندی و فرهنگی بر کنجکاوی و یادگیری مبتنی بر علاقه تأثیر می‌گذارند، اما فناوری مدیریت دانش نیز نقش مهمی را در این میان ایفا می‌کند. یک پورتال مدیریت دانش که به‌خوبی طراحی‌شده باشد، از قابلیت یافتن و کشف دارایی‌های یادگیری، پشتیبانی می‌کند. قابلیت کشف دارایی‌ها و مسیرهای یادگیری، کنجکاوی را برمی‌انگیزد و به انگیزه درونی یادگیری را تقویت می‌کند.
تحقیقات نشان می‌دهد که یادگیرندگانی که در مسیر یادگیری به موفقیت دست پیدا می‌کنند، برای ادامه یادگیری انگیزه بیشتری دارند. یکی از نقش‌های مدیریت دانش در یادگیری سازمانی این است که فناوری مدیریت دانش با اعطای خودکار گواهی‌نامه‌ها، زمینه دست‌یابی به تجارب موفقیت را در اکوسیستم یادگیری سازمان شما فراهم می‌کند. فناوری مدیریت دانش همچنین قادر است با ارائه انبوهی از تجربه‌های شخصی‌سازی محتوا، محتوای جزئی و استراتژی‌های فراداده‌ای قدرتمند، بازخورد را شخصی‌سازی کند. به‌طورکلی فرآیند یادگیری مستلزم توجه و تلاش مستمر است و اگر یادگیرنده به علت قدیمی بودن اطلاعات، فقدان سرنخ‌هایی برای هدایت فرد یا درهم‌تنیدگی اطلاعات ناامید شود، انگیزه یادگیری در او تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند.
توجه
حفظ توجه برای یادگیرندگان دشوار است. بسیاری از رویکردهای آموزشی سنتی، بر انتظارات غیرواقعی از توانایی توجه ما متکی هستند. کارگاه‌های آموزشی یک‌روزه یا حتی وبینارهای یک‌ساعته، نمونه‌هایی از رویکردهای آموزشی سنتی هستند که در آن توجه یادگیرنده می‌تواند به‌شدت کاهش یابد .فناوری مدیریت دانش می‌تواند راه‌حل‌هایی برای این مشکل ارائه دهد.
هنگامی‌که از جدیدترین فناوری مدیریت دانش برای ایجاد دارایی‌های یادگیری قابل استفاده مجدد و مؤلفه‌ای استفاده می‌کنیم که می‌توان از آن در چندین تجربه یادگیری استفاده کرد، به خود اجازه می‌دهیم تجارب یادگیری کوتاه‌تر، متنوع‌تر و شخصی‌سازی‌‌شده‌ای ایجاد کنیم. این کار به یادگیرندگان کمک می‌کند توجه خود را حفظ کنند و یادگیری خود را بهبود بخشند.
فناوری اطلاعات در یادگیری سازمانی
بسیاری از سازمان‌ها روی فناوری اطلاعات را بهعنوان یک توانمندساز یادگیری سازمانی مدنظر قرار داده‌اند؛ زیرا فناوری اطلاعات قابلیت‌های گسترده‌ای را برای کسب، ذخیره، توزیع و به‌کارگیری دانش در اختیار سازمان‌ها قرار می‌دهد. این فعالیت‌ها به دلیل افزایش پاسخگویی سازمانی ، فعالیت‌هایی بنیادی محسوب می‌شوند و این مسئله از جهت سازگاری مداوم با محیط‌های آشفته و رقابتی برای سازمان ضروری است. فناوری اطلاعات هم در سطح فردی و هم در سطح سازمانی بر یادگیری تأثیر داشته، ایجاد دانش را تسهیل می‌کند و درنهایت سازمان‌ها را قادر می‌سازد تا قابلیت‌ها را بهبود بخشند و عملکردها را برای مقابله با تغییرات پیش‌رو ارتقا دهند. شرکت‌ها و سازمان‌ها از برنامه‌ها یا ابزارهای مختلف فناوری اطلاعات برای ترویج یادگیری سازمانی از طریق پایگاه داده ذخیره دانش، آموزش آنلاین، برنامه‌ریزی چرخش کارکنان یا کانال‌های ارتباطی مختلف مبتنی بر فناوری اطلاعات استفاده می‌کنند.
شایان‌ذکر است که استفاده از استراتژی و نرم‌افزار مدیریت دانش در یادگیری سازمانی با هدف استراتژیک تعیین‌شده توسط سازمان مطابقت دارد. سازمان‌ها همچنین از ترکیب‌های متفاوتی از دانش ضمنی و آشکار در پاسخ به اهداف استراتژیک خود بهره می‌برند. هم دانش ضمنی و هم دانش آشکار همیشه در همه سازمان‌ها استفاده می‌شود، اما ترکیب این دو، نتایج متفاوتی را در سازمان‌ها ایجاد می‌کند. این مدیریت است که باید ترکیب مناسبی را برای حداکثر تأثیرگذاری بر روی یادگیری سازمانی، بین این دو دانش ایجاد کند. فناوری اطلاعات می‌تواند ابزاری برای کمک به مدیریت دانش ضمنی و آشکار سازمان باشد، اما عامل «کارکنان» در فرآیند خلق دانش از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ زیرا این کارکنان هستند که دارای ذهن انتقادی منجر به یادگیری می‌شوند. درک این واقعیت مهم است که اگر کارکنان سازمان یاد نگیرند، سازمان هرگز یاد نخواهد گرفت.
جمع‌بندی
یک نیروی کار مدرن با تقاضاهای زیادی برای وقت و انرژی خود مواجه است. هنگام طراحی یک اکوسیستم یادگیری، توجه به تئوری یادگیری اهمیت دارد؛ زیرا تئوری یادگیری به ما کمک می‌کند به بهترین شکل از یادگیرندگان حمایت کنیم و آن‌ها را برای یک یادگیری موفق، آماده کنیم. حمایت از انگیزه و توجه یادگیرنده موضوعی کلیدی است. فناوری مدیریت دانش این پتانسیل را دارد که انگیزه و توجه یادگیرندگان را بهبود بخشد و درنتیجه نتایج یادگیری را افزایش دهد.
منبع
https://enterprise-knowledge.com/?s=Knowledge+Management+Technology+to+Improve+Learning+Outcomes