مزایای مدیریت دانش در استاندارد ISO 9001

در این مطلب  به بررسی مزایای مدیریت دانش ISO 9001 می‌پردازیم.

یافته­‌های مطالعاتی،­ آینده­‌ی روشنی را برای مدیریت دانش و همچنین پذیرش استاندارد مدیریت دانش ISO 30401:2018  پیش‌بینی می‌کند. پیش از انتشار استاندارد ISO 30401:2018 مدیریت دانش(KM) در نوامبر 2018، اقدام قابل توجه دیگری در استانداردهای بین المللی در سال 2015 رخ داد و مدیریت دانش به استاندارد نظام­‌های مدیریتی کیفیت ISO 9001:2015  افزوده شد. در بند جدید 7.1.6 الزامات زیر ارائه شده است:

• تعیین دانش لازم برای عملکرد فرآیندهای آن و دستیابی به انطباق محصولات و خدمات.
• این دانش باید تا حد لازم حفظ و در دسترس باشد.
• سازمان هنگام پرداختن به نیازها و روندهای متغیر، دانش فعلی دانش خود را در نظر می‌گیرد و نحوه دستیابی یا دستیابی به دانش اضافی لازم و به روزرسانی های موردنیاز را تعیین می‌کند.
• توجه 1: دانش سازمانی دانشی مختص سازمان است که با تجربه بدست می آید، اینها اطلاعاتی هستند برای رسیدن به اهداف سازمانی استفاده شده و به اشتراک گذاشته می شوند.
• توجه 2: دانش سازمانی می تواند بر اساس موارد زیر باشد. منابع داخلی مانند، مالکیت فکری، دانش حاصل از تجربه، درس از پروژه های موفق و یا شکست خورده، اشتراک گذاری دانش و تجربه های ثبت نشده، نتایج حاصل ازبهبود فرآیندها، محصول و یا خدمات و منابع خارجی مانند استانداردها، دانشگاه‌ها، کنفرانس‌ها، جمع آوری دانش از مشتریان، تامین کنندگان

از آن جایی که چند سالی از زمان انتشار ISO 9001:2015 می‌گذرد، اکنون فرصت آن رسیده است که به تاثیری که این استاندارد اصلاح شده بر روی مدیریت دانش داشته است نگاهی بیاندازیم.

یافته‌­های یک ارزیابی کمی از سازمان­‌های واجد شرایط ISO 9001:2015 در کشورهای پرتغال، رومانی، سوئیس و ترکیه که در آپریل 2018 انجام شد. این سازمان­‌ها توسط شرکای صادر کننده‌­ی گواهینامه شبکه­‌ی کیفیت بین‌­المللی (IQNet[2]) تایید شده‌­اند.

سازمان‌­های ارزیابی شده، گزارش داده‌­اند که از پیاده‌­سازی ISO 9001:2015 مزایای قابل ملاحظه‌­ای دریافت کرده‌­اند. پاسخ‌دهندگان تصور مبتنی بر ریسک را چالش عمده‌ای می‌دانند که باید برطرف کرد؛ در عین حال بزرگترین مزیت نیز تشخیص همین مساله است. تطابق با سایر سیستم­‌های مدیریتی، افزایش تعهد مدیریت ارشد، شناسایی ریسک‌ها و فرصت­‌ها، و همچنین مدیریت دانش نیز به عنوان مزایای قابل توجه گزارش شد. به منظور جمع‌­بندی، رویکرد  تقویت‌شده ISO 9001:2015 به عنوان رویکرد مفیدی گزارش شد که شامل «بکارگیری تفکر مبتنی بر ریسک» و به دنبال آن «دانش سازمانی»، «تعیین زمینه­ی سازمانی» و «شناسایی ذی‌نفعان و نیازمندی­‌های مرتبط با آن­ها» بود.

این یافته ها نویدبخش آینده مدیریت دانش و توانایی بالقوه استاندارد جدید مدیریت دانش ISO 30401:2018 است.

علاوه بر حمایت از مدیریت دانش، یکی دیگر از جنبه­‌های مهم ISO 9001:2015 که در ارزیابی مشخص شد، «تظابق با سایر سیستم‌­های مدیریتی» است. هم ISO 9001:2015 و هم ISO 30401:2018 سیستم­‌های مدیریتی استاندارد ISO هستند، و بنابراین از ساختارهای سطح بالایی استفاده می­‌کنند. همانطور که پیش‌تر هم اشاره کردم، به این معناست که سازمان­ها می‌­توانند ISO 9001:2015 و ISO 30401:2018 را باهم اجرا کنند؛ ISO 30401:2018 روشی را برای سازمان­‌ها فراهم می­‌کند تا به نیازمندی­‌های دانش سازمانی ISO 9001:2015 بپردازند.

پیش­نویس ISO 30401:2018 نگرانی قابل توجهی را در جامعه KM ایجاد کرده است، زیرا مشارکت ناکافی ذینفعان را به همراه دارد. اما بدون توجه به کاستی­‌های پیش­نویس در نسخه­‌ی نهایی منتشره شده­ی ISO 30401:2018 همانطور که در بخش 1 و بخش 2 ارزیابی استفان بوند[3] از ISO 30401:2018 گفته شد، کمیته‌­ی ISO برای وسعت موضوعاتی که به آن پرداخته‌­اند مورد تحسین قرار خواهند گرفت.

منبع:

Survey finds significant benefits from the knowledge management aspects of ISO 9001:2015/ Bruce Boyes/ realkm.com/ 29 JANUARY 2019

پانوشت:

[1] Ian Fry

[2] International Quality Network

[3] Stephen Bound