مدیریت دانش و هوش هیجانی

در این مطلب به بررسی مدیریت دانش و هوش هیجانی می‌پردازیم.

همدلی؛ مهارتی برای موفقیت مدیران

ماهاتماگاندی رهبر فقید هندوستان با تعدادی از همراهان با قطار به ماموریت می‌رفت. او تازه یک جفت کفش خریده بود. ناگهان هنگام عبور یک لنگه از کفش او به بیرون قطار پرت شد. گاندی فوراً لنگه دیگر کفشش را از پا در آورد و به بیرون پرتاب کرد. همراهانش از این حرکت گاندی متعجب شدند اما گاندی در جواب آنان گفت هندوستان مردمان فقیری دارد هرکس این لنگه کفش را پیدا می‌کرد به دردش نمی‌خورد و می‌گفت ای خدا ای کاش لنگه دیگرش را پیدا می‌کردم؛ من نخواستم او را ناامید کنم. کفشم را بیرون انداختم تا لااقل بین من و او یکی دارای یک جفت کفش نو شود.

مردمسنی به همراه پسر 25 ساله‌اش وارد قطار شدند، در حالی که مسافران در صندلی‌های خود نشسته بودند. قطار شروع به حرکت کرد. به محض حرکت قطار پسر 25 ساله که کنار پنجره نشسته بود هیجان زده شد. دستش را از پنجره بیرون برد و در حالی که با لذت هوای بیرون را لمس می کرد فریاد زد «پدر نگاه کن درختان دارند حرکت می کنند» مرد مسن لبخندی زد و هیجان پسرش را تأیید کرد. کنار این پدر و پسر زوج جوانی نشسته بودند که حرف‌های آنان را می‌شنیدند و از حرکات پسر که مانند بچه‌ای پنج ساله رفتار می کرد متعجب شده بودند. ناگهان پسر دوباره فریاد زد پدر نگاه کن کوه‌ها و ابرها هم با قطار حرکت می‌کنند. زوج جوان با تعجب حرکات پسر را نظاره می کردند.

باران شروع شد چند قطره روی دست مرد جوان چکید او با لذت آن را نوازش کرد و چشم‌هایش را بست و دوباره فریاد زد پدر نگاه کن چه قدر زیباست، آب روی دستانم می‌چکد. زوج جوان دیگر طاقت نیاوردند و از مرد مسن پرسیدند چرا برای مداوای پسرتان به روان پزشک مراجعه نمی کنیـد. مرد مسـن جـواب داد اتفاقاً درسـت می‌گوییـد ما همیـن الان از بیمارستـان بر می‌گردیم. امروز پسرم برای اولین بار است که می‌تواند زندگی و طبیعت را ببیند چون مادرزادی نابینا بود و امروز پس از جراحی، بینایی خود را باز یافته است. زوج جوان با شنیدن این پاسخ سرشان را پایین انداخته و قطرات اشک از گونه‌هایشان جاری شد.

همدلی چیست؟

حافظ شیرازی همدلی را اینگونه توصیف می کنند:

شب تاریک و بیم موج و گردابی چنین هایل               کجا دانند حال ما سبکباران ساحل‌ها

تاریخچه مفهوم همدلی در علوم انسانی به سال 1880 میلادی بر می‌گردد. زمانی که روانشناس آلمانی تئودور لیپزا از همدلی به عنوان توانایی درک و شناخت احساسات و هیجان‌های دیگران یاد می‌کند. در سال 1920 روانشناس انگلیسی تی جینر همدلی را ورود به حریم احساسات دیگران تعریف می‌کند. همدلی یعنی شنیدن چیزهایی که گفته نمی‌شود.

مولانا همدلی را مغناطیس القلوب و آگاهی به ضمیر درونی فرد می‌داند و آن‌را از خصوصیات مهم افرادی می‌داند که رفتار حمایتی دارند. افراد همدل کمتر خود محورند و برعکس افرادی که رفتارهای همدلانه و حمایتی ندارند بیشتر دوست دارند به مشکلات و نیازهای خود بپردازند و این رفتار کاملاً طبیعی است زیرا آنان آنقدر دغدغه نیازها و مشکلات خود هستند که به نیازها و گرفتاری‌های دیگران اصلاً فکر نمی‌کنند.

به همین جهت است که رسول گرامی اسلام(ص) می‌فرمایند کسی که صبح کند در حالی که به امر مسلمانان اهتمام نورزد بهره‌ای از اسلام نبرده است. امام جعفر صادق(ع) نیز می‌فرمایند وقتی برادر دینی حاجتی نزد مومنی آورد و او نتوانست حاجتش را برآورده سازد ولی با او همدلی کند خداوند او را بخاطر همدلی به بهشت می‌برد.

همدلی یک قدرت هیجانی و منطقی قوی است و به‌عنوان روغن چرخ دنده برای روان‌سازی ارتباطات عمل می‌کند. دکتر دانیل گلمن مبدع هوش هیجانی در مقاله‌ای که در سال 2011 در مجله هاروارد بزینس ریویو به چاپ رسید می‌نوسید به سه دلیل باید از مهارت همدلی بعنوان یک عامل موفقیت در سازمان و کسب و کار بخوبی استفاده کرد:

• رشد روز افزون گروه‌های کاری؛ چون گروه‌های کاری محل تبادل و غلیان هیجان‌هاست و شناخت و هم افزایی این هیجان‌ها موجب بهبود عملکرد می‌شود.
• رشد سریع جهانی؛ که لازمه آن شناخت و ارتباط مؤثر با فرهنگ‌های مختلف در جهان است.
• نیاز شدید به حفظ و نگهداشت کارکنان دانشی یا دانشکاران.

بسیاری از پژوهشگران معتقدند مدیران و روسایی که فاقد مهارت همدلی هستند هیچگاه نباید خانه را به سوی محل کار ترک کنند، زیرا در آن روز یک روزکاری موفقی را پشت سر نخواهند گذاشت. در انتها این مقاله را با این بیت شعر مولانا راجع به همدلی به پایان می‌بریم که:

چه نزدیک است جان تو به جانم               که هر چیزی که اندیشی بدانم

ضمیـر همـدگـر داننـد یـاران                      نبـاشم یـار صـادق گـرندانم