در این مطلب به بررسی کلید مدیریت دانش و تحول دیجیتال، فناوری نیست! می‌پردازیم.
“هرگاه در خصوص تحول دیجیتالی و فناوری‌هایی که از این تحولات حمایت و پشتیبانی می‌کنند سخن به میان می‌آید، غالباً منابع محتوا مانند داده، اطلاعات و دانش و کاربرد عملی مفاهیم و شیوه‌های مدیریت دانش که به‌عنوان بخشی از استراتژی برای ایجاد محتوا باید وجود داشته باشد، نادیده گرفته می‌شود.” بیل کاپلان
بنابراین توصیه‌ای که در اینجا دارم اشاره به این موضوع است که فناوری، تحول دیجیتالی و تکامل هوش مصنوعی رویدادهای اصلی قلمداد نمی‌شوند، بلکه همگی بخشی از یک جهان بزرگ‌تر مدیریت دانش با راه‌حل‌های متمرکز بر بهبود عملکرد مداوم تجاری و عملیاتی هستند. برای اینکه بتوانیم با زبان مشترک درباره این موضوع مهم سخن بگوییم، در ادامه چند تعریف اساسی در خصوص مدیریت دانش و تحول دیجیتالی را باهم مرور می‌کنیم:
- مدیریت دانش (KM): توانایی شناسایی، ذخیره‌سازی، به اشتراک‌گذاری و استفاده مجدد از دانش “مهم و مرتبط” سازمان برای بهبود مداوم عملکرد در سطح فردی، تیمی و سازمانی است.
- تحول دیجیتالی (DT): محیط کاری که در آن ابزارهای دیجیتالی – اطلاعات، برنامه‌ها، فرآیندها – مزیت کاری یا عملکردی ایجاد کرده و ارزش مشتری و ذینفعان را تقویت می‌کنند.
- فناوری مدیریت دانش: سامانه‌ها و یا ابزارهای فناورانه‌ای که به ایجاد، شناسایی، یافتن، دسترسی، استفاده مجدد، قابلیت انتقال و سازمان‌دهی دانش سازمان کمک می‌کند.
یکی از ارائه‌کنندگان بسترهای نرم‌افزاری اخیراً از من خواسته بود تا “فناوری مدیریت دانش” آن‌ها را موردبازنگری قرار دهم و نقطه نظرات و دیدگاهم را در خصوص “سیستم مدیریت دانش” این شرکت ارائه دهم.
دیدگاه فروشندگان بسترهای نرم‌افزاری به سیستم مدیریت دانش
سیستم مدیریت دانش “یک معماری مبتنی بر نرم‌افزار” است که از اصول مدیریت دانش استفاده کرده و بهره می‌برد”، این “اصول” شامل مواردی همچون تجزیه‌وتحلیل هوش تجاری (BI)، اهداف داده محور پیرامون بهره‌وری کسب‌وکار و یک مدل تجاری رقابتی هستند. یک سیستم مدیریت دانش برای مدیریت کردن چندین ماژول نرم‌افزاری مختلف که سیستم را تشکیل می‌دهند، از یک رابط کاربری استفاده می‌کند. گاهی اوقات این رابط کاربری را در قالب یک داشبورد مدیریتی به کار می‌گیرد.
دو سؤال کاربردی
- چگونه می‌توان متوجه شد که ابزاری فناورانه مدیریت دانش برای تحقق اهداف یک سازمان مناسب است؟
- هرگاه موضوع فناوری مدیریت دانش را موردبحث قرار می‌دهیم، غالباً به چه مواردی توجه نمی‌کنیم؟
معمولاً سازمان‌‌‌ها پیش از اینکه به دو سؤال مطرح‌شده پاسخ دهند، اقدام به خرید سامانه‌های نرم‌افزاری مدیریت دانش می‌کنند. سامانه‌‌هایی که در بعد اجرایی چندان موفق نبوده و پاسخگوی نیازهای بنیادین مدیریت دانش سازمان نیستند. سازمان‌هایی که با این رویکرد اقدام به پیاده‌سازی مدیریت دانش می‌کنند یک موضوع بسیار مهم را نادیده می‌گیرند:
“فناوری یک ابزار است و فقط بخشی از راه‌حل استراتژی مدیریت دانش است نه تمام آن”. مسائلی که در این رابطه باید در نظر گرفته شود عبارت است از:
- راهکارهای مبتنی بر هوش تجاری (AI) و یادگیری ماشین (Machine learning) در حال تکامل هستند و هنوز به‌صورت کامل به‌عنوان جریان اصلی درزمینه مدیریت دانش تلقی نمی‌شوند.
- فناوری‌ها هنوز نمی‌تواند دانش پنهان را از ذهن شما بگیرد و آن را در ذهن فرد دیگری قرار دهد.
- فناوری هنوز قادر نیست که دانش پنهان را از ذهن شما گرفته و از آن مفهوم‌سازی و تولید محتوا کند.
- فناوری‌ها بر مدیریت دانش آشکار متمرکز هستند، نه دانش پنهان.
- اثربخشی فناوری با تقویت فرهنگ‌سازمانی امکان‌پذیر است.
فناوری مدیریت دانش و استراتژی مدیریت دانش
برای موفقیت در پیاده‌سازی مدیریت دانش، به اشتراک‌گذاری اطلاعات و دانش در بسترهای فناورانه به‌تنهایی کافی نیست و کارکنان سازمان نیاز دارند تا با آن ارتباط برقرار کنند، سازگار شوند و از این اطلاعات برای اخذ تصمیمات مناسب در زمان مناسب استفاده کنند. به بیان بهتر نرم‌افزارهای مدیریت دانش بر تبادل دانش و دسترس‌پذیری آن تمرکز دارند، درصورتی‌که یکی از مهمترین گام‌‌های فرایند مدیریت دانش به‌کارگیری دانش است که باید در استراتژی‌های مدیریت دانش سازمان راهکارها و رویکردهای اجرایی آن را پیش‌بینی کرد. سازمان‌‌‌ها باید چهارچوبی برای به اشتراک‌گذاری دانش ایجاد کنند که با فن‌آوری مناسب پشتیبانی شود تا به افراد در تمام سطوح سازمان این امکان را بدهد که عملکرد خود را با استفاده از آن بهبود ببخشند.
به‌طورکلی باید به این نکته بسیار مهم توجه داشت که مدیریت دانش یک طرز فکر است، نه یک محصول! بسیاری از نوشته‌ها و سخنرانی‌های اخیر بر این موضوع تأکیددارند که فناوری‌های مدیریت دانش بخشی از راهکارهای مدیریت دانش هستند و به‌عنوان یک ابزار تسهیلگر به جاری‌سازی مدیریت دانش کمک می‌کنند. بر این اساس تبدیل‌شدن به یک “سازمان دانش‌محور” و یا یک “سازمان با عملکرد بالا و دارای توانایی دانشی” به‌تنهایی با تهیه یک سامانه نرم‌افزاری مدیریت دانش امکان‌پذیری نیست و این تنها بخشی از استراتژی مدیریت دانش است.
منبع:
https://workingknowledge-csp.com/people-not-technology-are-always-the-foundation-for-km-success/
