در این مطلب به بررسی حفظ دانش کارکنان در دوران کرونا میپردازیم.
همهگیری بیماری کرونا آسیبهایی به کسب و کارها وارد کرده و مشاغل بسیاری را بهطور موقت و یا برخی را کاملا به تعطیلی کشانده است. اما یکی از مواردی که در این ایام کمتر مورد توجه قرار گرفته، از دست دادن سرمایه فکری و دانش سازمانی است که هنگام تعدیل نبروی انسانی و یا کاهش ساعات کار آنها اتفاق میافتد. تأثیر منفی و طولانی مدت این مورد از سایر موارد بیشتر خواهد بود. شرکتها با کاهش کارکنان فقط توانایی خود را از دست نمیدهند، آنها دانش، تجربه و روابط که ارزشمندترین سرمایهها هستند را از دست میدهند که برای دستیابی مجدد، بازسازی و یا جایگزینی آنها زمان، تلاش و سرمایهگذاری زیادی لازم است.
حفظ دانش تا حد زیادی به فرهنگ بستگی دارد
جنیفر مندز، مدیر مدیریت دانش در موسسه حقوقی فیشر و فیلیپس تأکید میکند که از دست دادن دانش در هر سازمان مسئله مهمی است و اساساً به فرهنگ سازمان بستگی دارد. مندز اشاره دارد که فرهنگ به اشتراکگذاری دانش و پشتیبانی از بالا به پایین برای هر استراتژیِ حفظ دانشی، بسیار مهم است. اگر اشتراک دانش و حفظ دانش را جزئی از فرهنگ شرکت کرده و پس از پیوستن همه کارکنان، آن را تسهیل کنید، فرآیند به اشتراکگذاری و جذب دانش در سازمان تسهیل میگردد. پس از فرهنگ، تعیین چگونگی جذب و اشتراک دانش، کلید موفقیت استراتژی حفظ دانش خواهد بود. با فرض اینکه یک سازمان از فرهنگ مناسبی برای حفظ بهتر دانش برخوردار است، روشهای زیادی برای ایجاد انگیزه در اعضای تیم برای کمک و اشتراک دانش وجود دارد.
اهمیت حفظ دانش کارکنان قبل از اخراج
بدیهی است که یکی از بزرگترین تهدیدات حفظ دانش سازمانی، تعدیل کارمندان یا کاهش کارها است که در همهگیریهای بیماری معمولا رخ میدهد. سازمانها باید پیش از کاهش کارکنان اقدامات مناسب را انجام دهند. پیش از کاهش کارکنان، شرکتها باید بر حفظ دانش پنهان تمرکز کنند.
مهارتهایی که شرکتها باید برای حفظ آنها اولویت داشته باشند، با توجه به نوع فعالیت شرکتها و حوزههای تخصصی آنها متفاوت خواهد بود، بنابراین اولویت حفظ دانش برای شرکتهای مختلف متفاوت است. فراتر از این، سازمانها باید به مهارتهای فنی اهمیت دهند. شرکتهایی که بر استفاده از فناوری، نوآوری و مواردی از این دست تمرکز دارند، برای موفقیت در آینده موقعیت خوبی خواهند داشت.
مدیریت دانش و نیروی کار از راه دور (دورکار)
برای بسیاری از سازمانها، حفظ دانش یک مشکل مهم است که در دوران دورکاری باید حل شود. برخی از کارشناسان توصیه میکنند اکنون (در دوران کرونا) برای بررسی روندهای کاری و نقشهای شغلی وقت بگذارید و به دنبال گزینههای احتمالی باشید. راهبردهای کاهش نیروی کار همیشه دشوار است، به ویژه هنگامی که کاهش نیروی کار ناشی از چیزی است که از کنترل سازمان خارج است، مانند یک بیماری همهگیر جهانی.
بسیار مهم است که یک سازمان در صورت امکان، با تجزیه و تحلیل تمام هزینهها، بررسی چرخه شایستگی، گزینههای کاهش نیروی کار را بررسی کند تا از دست دادن دانش، تجربه و مجموعه مهارتها تا حد امکان جلوگیری کند. با توجه به اینکه تعداد زیادی از کارمندان دور کار هستند، ارتباط و تعامل میتواند اطمینان حاصل کند که ایدهها و مشارکتهای کارمندان از بین نمیرود. در حالی که کار از راه دور (دورکاری) چالشهایی را برای کارفرمایان به وجود میآورد، شرکتهایی که در فناوریهای خاصی سرمایهگذاری کردهاند در بهرهبرداری کامل از دانش کارمندان خود چالش کمتری خواهد داشت.کنفرانس ویدیویی و تعدادی از راه حلهای مدیریت دانش (مانند راهکارهای ارائه شده در مطلب اشتراک دانش در دوران کرونا)، شرکتها را قادر میسازد تا دانش خود را با موفقیت در شرکت ضبط و به اشتراک بگذارند.
گامهایی برای حفظ دانش اصلی سازمانی
سازمانها میتوانند برای حفاظت از دانش سازمانی در تمامی سطوح و نیروها، اقدام کنند. یکی از اولین قدمها سرمایهگذاری در جدیدترین و بزرگترین فناوری و تجهیزات برای حمایت از کارکنان آنها است. بهترین روش برای ارزیابی و نظارت بر کارکنان در این مورد، برگزاری نظرسنجیها و تشکیل گروههای متمرکز منظم است. با استفاده هوشمندانه از فنآوریهای مناسب، سازمانها میتوانند از دانش و ایدههای مشابه بهرهمند شوند و آنها را به روشهای مختلف ذخیره کنند.
ارتباط و همکاری: سنگ بناهای حفظ دانش
یکی از مهمترین درسهای دوران کرونا اهمیت حیاتی ارتباط، بین کارمندان و بین مدیران و کارمندان بوده است. فناوری در این جهت بسیار کمک کرده است، اما چالشهای جدیدی را نیز ایجاد کرده است. همهگیری کووید19 نیاز کارمندان به فنآوریهای مختلف را تسریع کرده است و این باعث شده است که سازمانها با دنیای دیجیتال امروز همسو شوند، اما پس از تسلط بر این ابزارها، ادامه ارتباط و همکاری برای بهرهمندی کامل از دانش، تجربه و ایدههایی که کارکنان دارند، اساسی هستند.
از دست دادن دانش پس از ترک کارکنان موضوعی است که همه سازمانها باید به آن توجه کنند. به دست آوردن این دانش میتواند به طرز باورنکردنی چالشبرانگیز باشد، به همین دلیل نیاز به برنامهریزی جانشینپروری، انتقال دانش و وجود سیستمهای مدیریت دانش برای حفظ دانش بسیار مهم است. اگر شرایط برای برخی از استراتژیهای حفظ دانش میسر نباشد، روابط کارمند و تسهیل گفتگو با همکاران و تلاش برای بازآفرینی برخی از دانشهای از دست رفته بسیار مشکل خواهد بود.
منبع: