در این مطلب به بررسی چرخه عمر دانش میپردازیم.
دانش به صورت مداوم تغییر میکند و دانش برخی از موضوعات سریعتر از سایر موضوعات تغییر میکند. این امر پیامدهای گستردهای در مدیریت دانش به همراه دارد. در حقیقت، دانش ایستا نیست و با گذشت زمان تغییر کرده و توسعه مییابد. دانش چرخه عمر دارد و به نظر میرسد با سرعت گرفتن و پیشرفت جهان، چرخه عمر آن در حال کوچک شدن است. در بسیاری از حوزههای تخصصی دانشهای قدیمی منسوخ میشوند و باید دانش جدید جایگزین آن شود. بنابراین باید دانش را در مکانی ذخیره کنیم که امکان تکامل و بهروزرسانی آن وجود داشته باشد.
ذخیره دانش در اسناد ایده خوبی نیست، مگر اینکه بتوانید به راحتی آن اسناد را بازنویسی کنید. منظور صرفاً ذخیره نسخه جدید نیست، بلکه حذف نسخههای قدیمی نیز است. در غیر این صورت، یک جستجو ممکن است نسخههای قدیمی و همچنین نسخههای جدید را به همراه داشته باشد. در این صورت همکار شما مجبور است یک کار مرتبسازی را انجام دهد تا بفهمد کدام نسخه مرتبط و جدید است؛ در حالیکه، فقط یک نسخه از دانش باید وجود داشته باشد – نسخه فعلی، که دائماً در دست توسعه است.
برای دانش با چرخه عمر کوتاه اقدامات زیر را انجام دهید:
- روی یادگیری سریع تمرکز کنید
- از تکنیک انجمنهای خبرگی برای تبادل دانش میان کارکنان استفاده کنید
- برای مستندسازی تجربیات از ابزارهایی مانند وبلاگها و ویکیها استفاده کنید
- درسآموختهها را در ویکی یا وبلاگها بنویسید
- انتظار داشته باشید ویکی به صورت هفتگی یا ماهانه تغییر کند و برای این کار برنامهریزی کنید
- در حالیکه دانش جدید در دسترس قرار میگیرد، آمادهی بازنویسی دانش قدیمی باشید.
برای دانش با چرخه عمر طولانی که کاملاً مستند شده است اقدامات زیر را انجام دهید:
- بر فراهم کردن دسترسی به منبع دانشی ثبت شده تمرکز کنید
- بسترهای لازم برای شکلگیری انجمن خبرگی را فراهم کنید
- برای ذخیرهسازی دانش از اسناد، راهنماها، استانداردها، دستورالعملهای کار و سایتهای مرجع استفاده کنید
- در سیستم مدیریت درسآموختهها، تجربیات را بنویسید و با همکاران به اشتراک بگذارید
- انتظار تغییر آرام پایگاه دانش را داشته باشید
- قبل از بازنویسی و جایگزینی دانش قدیمی، مدیریت خوبی بر فرایند تغییر اعمال کنید.
برای دانش با چرخه عمر متوسط به ترکیبی از دو رویکرد فوق نیاز داریم
- بر تهیه و توسعه دانش تمرکز کنید
- افراد را به انجمنهای خبرگی متصل کنید که در آنها هم دانش را یاد میگیرند و هم به کار میبرند و هم میتوانند آن را ارائه و توسعه دهند
- از ویکی استفاده کنید، اما در صورت لزوم به استانداردها و روشهای مستند شده پیوند دهید
- درسآموختهها را در یک سیستم مدیریت درسآموخته بنویسید و اطمینان حاصل کنید که این سیستم به سرعت دروس جدید را به بدنه دانش منتقل میکند
- انتظار داشته باشید که پایگاه دانش همچنان تغییر کند.
هر سازمان بسته به میزان تغییر دانش، ممکن است لازم باشد از یکی از سه روش فوق استفاده کند. انتحاب روش بهینه برای مدیریت چرخه عمر دانش بر عهده تیم مدیریت دانش سازمان است و این موضوع میتواند در حوزههای مختلف دانشی متفاوت باشد. برای درک بهتر مفاهیم مرتبط با چرخه عمر دانش باید رویکردهای مختلف در خصوص فراموشی سازمانی را نیز مورد بررسی قرار دهید.
فراموشی سازمانی
یکی از رویکردهای نوین در حوزه مدیریت دانش که کمتر به آن توجه میشود مفهوم “فراموشی سازمانی”” است. فراموشی سازمانی، توانایی حذف دانش منسوخ و ناکارآمد است و بخش مهمی از پویایی دانش در سازمانها محسوب میشود. فراموشی سازمانی با پویایی دانش مرتبط است و توجه به فراموشی سازمانی میتواند در موفقیت برنامههای یادگیری سازمانی، مؤثر باشد.
“شرکت ها نه تنها یاد می گیرند، بلکه فراموش نیز میکنند”. در حقیقت مدیریت دانش به دنبال خلق فرآیندهایی است که نه تنها به یادگیری و حفاظت از دانش مفید، بلکه برای عدم یادگیری و پرهیز از آنچه که مفید نیست نیز به کار آید. فراموشی مثل یادگیری ساده نیست و ممکن است زیان آور یا سودمند باشد. اما در هر حال به گونه چشمگیری هم در بعد مثبت و هدفمند و هم در بعد منفی در رقابت پذیری یک شرکت موثر خواهد بود.
مفهوم فراموشی سازمانی اگرچه به سادگی قابل درک است، اما چگونگی ساز و کار اتفاق افتادن آن در سازمان بهخوبی شناخته نشده است. از آنجا که فراموشی سازمانی میتواند بر رقابتپذیری شرکت و یا سازمان تأثیر بگذارد، سازمان نیاز به فرآیندهایی دارد تا اطمینان یابد دانشی که باید دور ریخته شود، فراموش میشود و دانشی که مفید بوده، فراموش نمیشود. فراموشی سازمانی، عدم توانایی سازمان در یادگیری نیست؛ گاهی اوقات لازم است سازمان دانش موجود خود را به صورت آگاهانه کنار بگذارد وگاهی دانش به صورت غیرآگاهانه و با گذشت زمان از بین میرود.
برای آشنایی بیشتر با این مفهوم مقاله فراموشی سازمانی و مدیریت دانش را مطالعه کنید.
منبع:
http://www.nickmilton.com/2020/12/the-rate-of-change-of-knowledge.html?m=1
