ارتش ایالات‌متحده آمریکا از شش شاخه اصلی نیروی زمینی، نیروی دریایی، نیروی هوایی، نیروی فضایی، سپاه تفنگداران دریایی و گارد ساحلی تشکیل می‌شوند. ارتش ایالات‌متحده آمریکا بزرگترین نیروی‌های نظامی در جهان است. شکل‌گیری نیروهای مسلح امریکا به جنگ‌های استقلال آمریکا از بریتانیای کبیر بازمی‌گردد. این نیرو نظامی تاکنون در جنگ‌های بزرگ و مهمی چون جنگ جهانی دوم، جنگ ویتنام، جنگ کره، جنگ عراق و جنگ افغانستان حضور داشته است. ارتش آمریکا بزرگترین نیروهای نظامی جهان ازنظر امکانات، میزان بودجه و تعداد کارکنان نظامی است و نیروهای خود را از بین افراد داوطلب جذب می‌کند. هزینه این نیروها در سال ۲۰۲۰ حدود ۷۷۸ میلیارد دلار بوده است و ازنظر میزان هزینه‌های نظامی، در جایگاه نخست در میان تمامی کشورها قرار دارد. این میزان بودجه تقریباً معادل ۳۹ درصد از کل هزینه‌های نظامی دنیا است. تعداد نیروی مسلح فعال در آمریکا در سال ۲۰۲۱، حدود ۱۳۴۶۴۰۰ نفر برآورد شده است و آمریکا در جایگاه سوم از نظر تعداد کارکنان نظامی فعال قرار دارد. در ادامه پیاده‌ساری مدیریت دانش در ارتش ایالات‌متحده آمریکا را بررسی می‌کنیم.
تاریخچه مدیریت دانش در ارتش ایالات‌متحده آمریکا
مدیریت دانش از دیرباز یکی از فعالیت‌های اصلی ارتش ایالات‌متحده بوده است. درواقع مدیریت دانش در ارتش ایالات‌متحده به قدمت خود ارتش است، اما از سال 2003، رشته مدیریت دانش به عنوان یکی از حوزه‌های راهبردی، در ارتش پذیرفته شد. رهبران ارتش ایالات‌متحده همواره در حال پیاده‌سازی راهکارهای مدیریت دانش هستند، زیرا این اقدامات برای فرماندهی مأموریت‌های حیاتی بسیار مهم و اثربخش است. مدیریت دانش در ارتش ایالات متحده آمریکا دارای ساختاری منسجم است. دفتر مدیریت دانش ارتش، در مرکز تسلیحات، فرماندهی آموزش و فرآیند ارتش ایالات‌متحده در فورت لیونورث کانزاس، درصدد تبدیل مدیریت دانش به بخش جدایی‌ناپذیر از نحوه درک و اجرای ماموریت‌ها است. این دفتر وظیفه دارد در سراسر فرآیندهای سازمانی حضور داشته باشد و با سازماندهی تیم‌ها، آموزش‌های تخصصی و ایجاد زیرساخت‌های لازم، مدیریت دانش را جاری کند.
اهداف پیاده‌سازی مدیریت دانش در ارتش ایالات‌متحده آمریکا
سرهنگ رابرت مولیناری، رئیس گروه عملیات ارتش در خصوص اهمیت مدیریت دانش می‌گوید «مدیریت دانش اولین چیزی است که بر آگاهی موقعیت نظامی، تصویر عملیاتی مشترک و انتقال داده‌ها به اطلاعات و اطلاعات به دانش تاثیر می‌گذارد. وقتی مدیریت دانش به‌درستی انجام شود، درک مشترک ایجاد می‌کند و یادگیری و تصمیم‌گیری را بهینه می‌سازد». برخی از مهمترین اهداف پیاده‌سازی مدیریت دانش در ارتش امریکا شامل موارد زیر است:
- اتخاذ تغییرات حاکمیتی و فرهنگی و استفاده از دانش کارکنان برای تبدیل‌شدن به یک سازمان دانش بنیان
- استفاده از درس‌آموخته‌ها، تجربیات پیشین و بهتری شیوه‌های کاری در فرآیندهای ارتش برای بهبود کارایی
- مدیریت ساختار اطلاعاتی برای افزایش قابلیت‌ها و کارایی‌های سازمان
پیاده‌سازی مدیریت دانش در ارتش امریکا
استراتژی اصلی پیاد‌سازی مدیریت دانش در ارتش ایالات متحده امریکا بر پایه جانشین پروری و انتقال تجربیات است و بر چارچوبی که شامل موارد زیر است، استوار شده:
- فناوری اطلاعات: فناوری اطلاعات شامل زیرساخت‌های سخت‌افزاری ونرم‌افزاری موردنیاز برای حمایت از برنامه‌های مدیریت دانش است و هدف آن یکپارچه‌سازی منابع دانشی در ارتش است.
- سرمایه فکری: توجه به سرمایه‌های ناملموس ارتش مانند دانش کارکنان، سیستم‌های اطلاعاتی، فرایندها و رویه‌های کاری، استراتژی‌های و غیره از جمله مواردی هستند که یکی از ارکان اصلی چارچوب مدیریت دانش در ارتش را ایجاد می‌کنند.
- تسهیلگرهای مدیریت دانش: تسهیلگرهای مدیریت دانش در ارتش شامل سیاست‌های کلان، منابع مورد نیاز برای مدیریت دانش، رهبری، فرهنگ سازمانی و آموزش است که منجر به افزایش سرعت اقدامات مدیریت دانش می‌شود.
- در ارتش امریکا مدیریت دانش و مدیریت اطلاعات ارتباط نزدیکی با هم دارند. مدیریت اطلاعات پیش‌نیاز فرایند مدیریت دانش است و آن را تغذیه می کند. از نظام مدیریت دانش نیز برای تصمیم‌گیری و اقدامات مربوط به فرماندهی و اجرای ماموریت‌ها استفاده می‌شود.
نمونه‌هایی از اقدامات مدیریت دانش در ارتش ایالات متحده امریکا
همانطور که اشاره شد، ارتش امریکا حدود 20 سال است که از راهکارهای مدیریت دانش بهره می‌برد. در ادامه این بخش به برخی از مهمترین اقداماتی که توسط دپارتمان مدیریت دانش اجرایی شده، اشاره شده است:
- بازنگری پس از اقدام تکنیکی برای ارزیابی و ثبت درس‌آموخته‌ها (موفقیت‌ها و شکست‌ها) با هدف بهبود عملکرد در آینده است. تمرکز این تکنیک بر روی یادگیری است. بازنگری پس از اقدام سال‌هاست که توسط واحدهای مختلف ارتش مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان نمونه پس از هر عملیات جلساتی با حضوران افسران ارشد شکیل می‌شود که به بررسی نقاط قوت و ضعف و درس آموخته‌های در طول عملیات می‌پردازند. ژنرال گوردون راسل سالیوان، رئیس اسبق ستاد ارتش ایالات متحده امریکا در خصوص این تکنیک می‌گوید« ما باید همچنان به توانایی‌های خود برای رسیدن به پیروزی قاطع نگاه کنیم و به دنبال پیشرفت باشیم. من معتقدم که یکی از مهمترین نوآوری‌های 20 سال گذشته، یکی از کلیدهای برتری امروز ما استفاده از تکنیک بازنگری پس از اقدام در نبردهاست. در تمام سطوح ارتش،AAR یک ارزیابی صادقانه از عملکرد ما ارائه می‌کند و تلاش‌های ما را برای اصلاح کاستی‌ها هدایت می‌کند.»
- دانش قدرت ارتش است و مدیریت دانش به بلوغ، شکوفایی و ارتقای فرماندهی ماموریت‌ها کمک می‌کند. یکی از واحدهای مهم ارتش،Mission Command Training Program (MCTP) است که از فرماندهان و کارکنان سطوح ارشد در طول تمرینات جنگنده‌ها پشتیبانی می‌کند. به‌عنوان عنصر اصلی فرماندهی و کنترل ماموریت‌ها، مربیان MCTP توجه زیادی به آموزش فرآیندهای مدیریت دانش به مخاطبان خود دارند و از این طریق دانش مورد نیاز برای فرماندهی نبردها را به تیم‌های عملیاتی منتقل می‌کنند.
- ارتش ازطریق برگزاری دوره آموزشی سه‌هفته‌ای مدیریت دانش، بیش از 450 دانشجو را آموزش داده است. این فرآیند شامل شناسایی حوزه‌های کلیدی دانشی، ارزیابی دارایی‌های دانش، شناسایی شکاف‌های دانشی، طراحی و توسعه تکنیک‌ها و ابزارهای مدیریت دانش و اجرای آزمایشی این راه‌حل‌ها و سپس اجرای آن در سطح سازمان بود.
- مصاحبه‌های استخراج دانش یکی از مهمترین تکنیک‌ها برای شناسایی درس‌آموخته‌های مهم بعد از هر عملیات است. هدف اصلی این مصاحبه مدون‌سازی تجربیات فرماندهان و گروه‌های عملیاتی و اشتراک‌گذاری به‌روش‌ها درسطح ارتش است. به عنوان نمونه تا کنون درس‌آموخته‌های نبردهای ارتش در افغانستان و عراق به‌صورت کتابچه‌های درس‌آموخته تدوین شده است.
- ایجاد یک بستر اطلاعاتی مناسب برای ذخیره‌سازی و به‌اشتراک‌گذاری دانش، از ابتدای پیاده‌سازی مدیریت دانش در دستور کار ارتش قرار گرفت. سیستم‌های مدیریت محتوای ارتش مجموعه‌ای از رویه‌هایی هستند که برای مدیریت جریان کار در عملیات‌ها استفاده می‌شوند. ارتش و وزارت دفاع ایالات‌متحده درحال‌حاضر از یک سیستم مدیریت محتوا برای ثبت و نگهداری اطلاعات و دانش استفاده می‌کند.
- کنفرانس مدیریت دانش ارتش رویدادی است که توسط دفتر مدیریت دانش ارتش ایالات متحده آمریکا برگزار می‌شود. این رویداد محیطی را فراهم می‌کند رهبران مدیریت دانش در بخش‌های نظامی و غیرنظامی برای به اشتراک گذاشتن تخصص، تجارب و ایده‌های خود در حوزه مسائل مدیریت دانش دورهم جمع شوند. در نتیجه برگزاری این رویدد، فرصت‌های یادگیری برای سربازان و به ویژه کسانی که در حال حاضر در بخش مدیریت دانش فعالیت می‌کنند فراهم می‌شود.
- مدیریت دانش علاوه بر واحدهای عملیاتی، در واحدهای پشتیبان ارتش نیز نقش بسیار پررنگی دارد. مرکز تحقیق، توسعه و مهندسی تسلیحات ارتش ایالات متحده United States Army Armament Research, Development and Engineering Center به اختصار آردک، بازوی اصلی تحقیق و توسعه ارتش ایالات متحده برای سیستم جنگ افزار و مهمات است. در این مرکز کارکنان قادرند تجربیات و درس‌آموخته‌های خود را در سامانه نرم‌افزاری ثبت کرده و برای مالکین فرایندها ارسال کنند. درس‌آموخته‌ها به طور منظم توسط تیم‌هایی متشکل مالکین فرایند، مدیران پروژه و فرد ارسال کننده مورد بررسی و بازنگری قرار می‌گیرد. پس از صحه‌گذاری و غنی‌سازی درس‌آموخته‌ها، نتایج در پایگاه دانش منشتر شده برای تمامی کارکنان این مرکز قابل دسترس است و حداکثر طی مدت 2 هفته درس‌آموخته باید در فرایندها و رویه‌های سازمانی به‌کار گرفته شود.
AKO؛ بستر نرم‌افزاری مدیریت دانش در ارتش ایالات متحده آمریکا
بستر نرم‌افزاری مدیریت دانش در ارتش ایالات متحده امریکا، Army Knowledge Online (AKO) نام دارد. این سیستم از اواخر دهه 90 میلادی راه‌اندازی شده است و خدمات اطلاعات سازمانی مبتنی بر وب را به مشتریان ارتش و وزارت دفاع ارائه می‌دهد. AKO مجموعه ای یکپارچه از ماژول‌ها و زیرسامانه‌های نرم‌افزاری است که پایه و اساس همه انتشار اطلاعات، اشتراک دانش، مدیریت فرآیند و توسعه همکاری در سراسر ارتش است. تمامی اعضای وظیفه فعال، گارد ملی، غیرنظامیان ارتش و نیروی کار پیمانکار منتخب دارای حساب کاربری در این سامانه هستند و به اطلاعات ذخیره شده در آن (با سطح دسترسی) در سراسر جهان دسترسی دارند. این پورتال در حال حاضر بیش از 2.3 میلیون کاربر ثبت شده دارد، بیش یک میلیون بار در روز کارکنان وارد آن می شوند و به طور متوسط روزانه 12 میلیون ایمیل را دریافت و تحویل می دهند.
همانطور که اشاره شد، این سامانه از زیرسیستم‌های متنوعی تشکیل شده است. ماژول آموزشی AKO به سربازان اجازه می‌دهد تا به آموزش آنلاین ارتش مانند برنامه آموزش الکترونیکی ارتش، سیستم مدیریت آموزش ارتش، برنامه دوره مکاتبات ارتش، محتوای آموزشی دانشگاه مجازی ارتش ایالات متحده و غیره دسترسی داشته باشند. این برنامه های آموزشی به سربازان این امکان را می دهد تا دانش خود را غنی کنند. علاوه بر این استفاده از این دوره‌ها به سربازان در ارتقاء امتیازشان کمک کند و این امتیازها بعداً می‌تواند به اعتبار دانشگاهی آن‌ها منتقل شود.
ثبت نام برای حساب AKO پس از عضویت در ارتش الزامی است. دسترسی به بخش‌های مختلف این سیستم از خط مشی امنیتی وزارت دفاع پیروی می کند. AKO با توجه به ویژگی‌های منحصر به فردی که دارد، به موثرترین ابزار همکاری سازمانی ارتش تبدیل شده است و به عنوان «بزرگترین اینترانت جهان» از آن یاد می‌شود. از هر دو سرباز مستقر روزانه یک نفر به این پورتال برای ماموریت و اهداف خود وارد می‌شود. در سال 2008 یک میلیاردمین ورود به این سامانه ثبت شده است و با توجه به توسعه مدیریت دانش طی سال‌های اخیر، قطعا تا کنون این عدد چندین برابر شده است. همچنین این پورتال از طریق Defense Knowledge Online به جامعه بزرگتری از کاربران در وزارت دفاع گسترش یافته است.
جمع‌بندی
باتوجه‌به ماهیت ارتش آمریکا و تولید اتبوه دانش، وجود یک نظام مدیریت دانش برای مدون‌سازی تجربیات موفق و ناموفق و شناسایی شکاف‌های دانشی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بوده است. به همین دلیل پیاده‌سازی راهکارها، ابزارها و تکنیک‌های کاربردی مدیریت دانش از حدود 20 سال پیش در دستور کار این نهاد نظامی قرار گرفته و تا کنون نیز ادامه داشته داشت. به گفته مشاوران برتر مدیریت دانش در دنیا و ارزیابی‌های انجام شده توسط سازمان‌های معتبری همچون APQC، ارتش ایالات متحده امریکا، یکی از اثربخش‌ترین نرم‌افزارهای مدیریت دانش را پیاده‌سازی کرده و این موضوع از درجه اهمیت بسیار زیادی در این سازمان نظامی برخودار است.
باتوجه‌به حساسیت موضوع مدیریت دانش در نهادهای نظامی و امنیتی، دسترسی به اطلاعات بیشتر درخصوص جزئیات پیاده‌سازی این نظام مدیریتی در ارتش ایالات متحده امریکا کمی دشوار است و موارد ذکر شده در این مطلب از مقالات و وب‌سایت‌های مختلف جمع‌آوری شده است. ونیتا کویل، عضو ارشد تیم مدیریت دانش نیروی دریایی ایالات متحده امریکا؛ ایان فاف، مدیر ارشد دانش فرماندهی آموزش و دکترین ارتش ایالات متحده؛ مایکل پروو، مدیر تیم مدیریت دانش، فرماندهی آموزش و دکترین ارتش ایالات متحده و کلی سادرز، مدیر برنامه پیاده‌سازی مدیریت دانش، تیم ناو نیروی دریایی ایالات متحده اخیرا در مصاحبه با مرکز کیفیت و بهره‌وری امریکا APQC، توصیه‌هایی را برای پایدارسازی اجرای مدیریت دانش مطرح نمودند (9 راه برای ایجاد یک برنامه پایدار مدیریت دانش) که مطالعه آن برای علاقه‌مندان به این حوزه خالی از لطف نیست.