داستان‌سرایی یک روش کارآمد برای انتقال و به اشتراک‌گذاری دانش و تجربه است. در این روش، افراد به‌صورت خلاقانه و مفهومی دانش و تجربیات خود را با استفاده از داستان‌ها، افسانه‌ها، انیمیشن‌ها و داستان‌های کوتاه به اشتراک می‌گذارند. داستان‌سرایی به‌عنوان یک فرآیند کاربردی در مدیریت دانش مورداستفاده قرار می‌گیرد تا دانش و تجربیات موجود در سازمان را جمع‌آوری کند، مستند سازد و از طریق به اشتراک‌گذاری آن‌ها با افراد دیگر در سازمان، برای بهبود عملکرد سازمان و توسعه فردی افراد استفاده شود.
تکنیک داستان‌سرایی چیست؟
در این تکنیک، افراد دانش و تجربیات خود را از طریق داستان با دیگران به اشتراک می‌گذارد. این داستان معمولاً شامل یک شخصیت، یک موقعیت و یک یا چند پیام است. این داستان باید برای شنوندگان جذاب باشد و بتواند آن‌ها را به خود جذب کند. به‌عنوان‌مثال، ممکن است یک کارمند توضیح دهد که چگونه با استفاده از یک روش خاص، بهبودی در عملکرد سازمان حاصل شد. در نهایت، داستان‌ها باید به‌گونه‌ای باشند که بتوانند به‌عنوان یک منبع آموزشی و توسعه‌دهنده برای افراد دیگر در سازمان استفاده شوند. در واقع، داستان‌ها به‌عنوان یک ابزار ارتباطی و یادگیری برای بهبود مهارت‌ها و توسعه دانش فردی و سازمانی به کار می‌روند. در مدیریت دانش، داستان‌سرایی به‌عنوان یکی از ابزارهای اصلی جمع‌آوری و به اشتراک‌گذاری دانش و تجربیات در سازمان استفاده می‌شود. این روش در سازمان‌هایی که فرهنگ بازتری در ارتباط با به اشتراک‌گذاری دانش دارند، مؤثرتر است.
سابقه به‌کارگیری تکنیک داستان‌سرایی برای اشتراک دانش
استفاده از تکنیک داستان‌سرایی برای اشتراک دانش، برای صنعت و سازمان‌ها به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم در مدیریت دانش، به‌طور گسترده‌ای از دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ میلادی شروع شد. در دهه ۱۹۹۰، برای اولین بار مفاهیم مدیریت دانش به‌عنوان یک علم و موضوع مستقل مطرح شد و از آن زمان به بعد، استفاده از تکنیک داستان‌سرایی در انتقال دانش به‌طور مداوم افزایش یافت.
استفاده از تکنیک داستان‌سرایی برای اشتراک دانش، به‌عنوان یکی از روش‌های کارآمد در مدیریت دانش و انتقال تجربیات و دانش بین اعضای سازمان شناخته‌شده است. بسیاری از سازمان‌ها، از تکنیک داستان‌سرایی برای اشتراک دانش درون‌سازمانی خود استفاده کرده‌اند و با کمک آن توانسته‌اند از دانش و تجربیات کارکنان خود بهره بیشتری ببرند. همچنین، استفاده از تکنیک داستان‌سرایی در انتقال دانش، در بسیاری از صنایع از جمله فناوری اطلاعات، بهداشت و درمان، صنایع نفت و گاز و صنعت خودروسازی مورداستفاده قرارگرفته است.
چه تجارب و درس‌آموخته‌ای را می‌توان در داستان‌سرایی مطرح کرد؟
در داستان‌سرایی، داستان‌ها می‌توانند شامل تجربیات موفق و ناموفق، فرآیندهای موثر و ناموثر و رویدادهای چالش‌برانگیز باشند. این داستان‌ها به‌گونه‌ای ساخته می‌شوند که شنوندگان را به خود جلب کنند و از آن‌ها خواسته می‌شود که در انتهای داستان به سؤالاتی که در مورد آن مطرح می‌شود، پاسخ دهند و باهم به بحث و تبادل‌نظر بپردازند. در نهایت، بازخورد شنوندگان درباره داستان‌ها به‌گونه‌ای است که بهبود عملکرد فردی و سازمانی را تسهیل می‌کند.
کاربردهای مختلف داستان‌سرایی در مدیریت دانش چیست؟
در کاربردهای مختلف داستان‌سرایی در مدیریت دانش، می‌توان به مواردی مانند جمع‌آوری دانش از پروژه‌ها، تبادل تجربیات و دانش در مورد مشکلات فعلی و بهبود عملکرد سازمان اشاره کرد. همچنین، این روش می‌تواند بهبود ارتباطات در سازمان را تسهیل کند و به ارتقای فرهنگ یادگیری و به اشتراک‌گذاری دانش در سازمان کمک کند. در کل، داستان‌سرایی به‌عنوان یکی از روش‌های مؤثر جمع‌آوری و به اشتراک‌گذاری دانش و تجربیات در سازمان، می‌تواند به توسعه فردی و سازمانی کمک کند.
مهمترین نکات در داستان‌سرایی چه مواردی هستند؟
رعایت برخی نکات در داستان‌سرایی باعث می‌شود که نتیجه و خروجی آن اثربخش‌تر باشد. این موارد عبارت‌اند از:
- هدف مشخص: برای اینکه داستان‌سرایی به‌درستی انجام شود، باید هدف مشخصی داشته باشید. می‌توانید با تعیین هدفی مشخص، برای شنوندگان داستان، ایجاد تصویر واضحی از موضوع ایجاد کنید و آن‌ها را به جذب دانش و تجربیات خود تشویق کنید.
- تعیین مخاطب: برای اینکه داستان‌سرایی مؤثر باشد، باید به‌دقت مخاطبین خود را تعیین کنید. با توجه به مخاطبان داستان، شما می‌توانید زبان، سبک، ساختار و تأثیرگذاری داستان را تنظیم کنید.
- انتخاب موضوع مناسب: برای اینکه داستان‌سرایی مؤثر باشد، باید موضوعی را انتخاب کنید که برای مخاطبان جذاب و جالب باشد و به تجربیات آن‌ها نزدیک باشد.
- تمرین و تحقیق: برای اینکه در داستان‌سرایی موفق باشید، باید به تمرین و تحقیقات مستمر در این زمینه پرداخته و بامطالعه داستان‌های موفق دیگران، ایده‌ها و روش‌های خلاقانه دیگران را برای داستان‌سرایی در سازمان خود به دست آورید.
- به اشتراک‌گذاری: بعدازاینکه داستان را ساخته و آماده کردید، باید آن را با مخاطبان به اشتراک بگذارید. برای اینکه این کار با موفقیت انجام شود، باید از روش‌های مناسبی مانند جلسات تیمی، نرم‌افزار مدیریت دانش و وبینارها استفاده کنید.
- دریافت بازخورد: بعدازاینکه داستان را به اشتراک گذاشتید، دریافت بازخورد از مخاطبان، به شما کمک می‌کند تا بدانید که آیا داستان شما موثر بوده و به مخاطبان خود کمک کرده است یا خیر. با دریافت بازخورد، می‌توانید روش‌های بهتری برای داستان‌سرایی در آینده پیدا کنید و بهبودهای لازم را در داستان‌های بعدی انجام دهید.
- استفاده از اجزای داستان: برای ایجاد داستان مؤثر، باید از اجزای مختلف داستان مانند شخصیت‌ها، محیط، ماجرا، کارکردهای نمادین و ابزارهای تصویری استفاده کنید. به کمک استفاده از این اجزا، می‌توانید داستانی واقعی و پویا ایجاد کنید که به مخاطبان خود کمک کند تا بهتر و به‌خوبی مفاهیم و دانش لازم را درک کنند.
- ایجاد ارتباط با مخاطبان: برای ایجاد داستان مؤثر، باید به مخاطبان خود احساس ارتباط و همبستگی کنید. با استفاده‌های از ابزارهای داستانی، مثل مشاعره، تعریف شخصیت‌ها و شرح محیط، شما می‌توانید یک ارتباط قوی با مخاطبان خود برقرار کنید و آن‌ها را به خود و داستان خود بیشتر نزدیک کنید.
افرادی که داستان‌های خود را باهدف اشتراک دانش بیان می‌کنند باید دارای چه ویژگی‌های باشند؟
بدیهی است که ارائه کردن تجارب از طریق داستان، یک مهارت است که می‌توان آن را آموخت. همچنین افرادی که قصد ارائه داستان‌های خود را دارند باید ویژگی‌هایی داشته باشند که عبارت‌اند از:
- مهارت در بیان داستان: افراد باید توانایی بیان داستان‌های خود را به‌صورت جذاب و قابل‌فهم برای مخاطبان داشته باشند.
- دانش فنی و تخصصی: افراد باید دانش کافی در زمینه‌ی موردنظر خود داشته باشند تا بتوانند داستان‌هایی را به اشتراک بگذارند که ارزش‌افزوده‌ی آن برای مخاطبانشان باشد.
- توانایی شناخت مخاطبان: افراد باید بتوانند نیازها و مشکلات مخاطبانشان را درک کنند تا بتوانند داستان‌هایی بیان کنند که به این نیازها و مشکلات پاسخ دهند.
- قدرت استدلال: افراد باید توانایی داشته باشند تا با استدلال درست و مستند، داستان‌های خود را توجیه کنند و مخاطبانشان را متقاعد کنند.
- توانایی جذب توجه: افراد باید بتوانند با استفاده از تکنیک‌هایی مانند شروع داستان با جمله جذاب و توصیف جزئیات، توجه مخاطبانشان را جلب کنند
کدام سازمان‌ها در دنیا تجارب موفقی در اشتراک دانش از طریق داستان‌سرایی دارند؟
سازمان‌هایی متعددی در دنیا از مدیریت دانش و به‌خصوص تکنیک داستان‌سرایی استفاده می‌کنند که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
شرکت فرودگاه‌های دوبی
شرکت فرودگاه‌های دوبی یکی از نمونه‌های موفق به‌کارگیری تکنیک داستان‌سرایی در اشتراک دانش است. این شرکت برای ارتقاء سطح خدمات فرودگاهی خود و جذب مشتریان بیشتر، به‌کارگیری تکنیک داستان‌سرایی پرداخته است. این شرکت تلاش کرده است تا دانش خود را در زمینه بهبود کیفیت خدمات و رضایت مشتریان با استفاده از داستان‌سرایی با کارکنان و مشتریان خود به اشتراک بگذارد.
به‌عنوان‌مثال، شرکت فرودگاه‌های دوبی در آموزش کارکنان خود از داستان‌سرایی بهره می‌برد. آن‌ها داستان‌هایی از تجربیات موفق و ناموفق خود در ارائه خدمات به مشتریان به اشتراک می‌گذارند. این داستان‌ها به کارکنان اجازه می‌دهند که باتجربه‌های مشابه خود درگیر شوند و با توجه به دانشی که به دست می‌آورند، خدمات خود را بهتر ارائه دهند.
همچنین، شرکت فرودگاه‌های دوبی در بخش مشتریان خود از داستان‌سرایی برای جذب و نگه‌داشت مشتریان استفاده می‌کند. آن‌ها داستان‌هایی را از تجربیات مشتریان خود دریافت می‌کنند و این داستان‌ها را به دیگر مشتریان به اشتراک می‌گذارند تا این مشتریان هم با توجه به تجربیات دیگران، خدمات بهتری دریافت کنند و رضایت خود را افزایش دهند. به‌این‌ترتیب، شرکت فرودگاه‌های دوبی با استفاده از تکنیک داستان‌سرایی، دانش خود را در زمینه بهبود خدمات و رضایت مشتریان را به اشتراک می‌گذارد.
شرکت نیسان موتورز
شرکت نیسان موتورز یکی از شرکت‌های بزرگ تولید خودرو در جهان است و از تکنیک داستان‌سرایی برای اشتراک دانش استفاده می‌کند. یکی از پروژه‌های موفق این شرکت در استفاده از تکنیک داستان‌سرایی، پروژه “شریکی در پیشرفت” بوده است که در سال ۲۰۱۷ آغاز شد. در این پروژه، کارکنان نیسان در سراسر جهان دعوت شدند تا داستان‌های خود را در مورد چگونگی حل مسائل و ارتقای کیفیت فرایندهای کاری در شرکت باهم به اشتراک بگذارند.
نتایج این پروژه نشان داد که استفاده از تکنیک داستان‌سرایی در اشتراک دانش، منجر به بهبود فرایندهای کاری، افزایش کیفیت و کارایی، کاهش خطاها و بهبود روابط اجتماعی در محیط کار می‌شود. همچنین، این پروژه باعث افزایش انگیزه و خلاقیت کارکنان نیز شد. استفاده از تکنیک داستان‌سرایی در شرکت نیسان، به‌عنوان یک روش ارتباطی و اشتراک دانش، در ساختار فرهنگ‌سازمانی شرکت تبدیل‌شده است. همچنین، شرکت نیسان با توجه به موفقیت‌های پروژه “شریکی در پیشرفت”، به‌عنوان یک شرکت پیشرو در حوزه استفاده از تکنیک داستان‌سرایی برای اشتراک دانش، به دیگر شرکت‌ها نیز پیشنهاد می‌دهد که این تکنیک را در ساختار فرهنگ‌سازمانی خود معرفی کنند.
شرکت سونی
شرکت سونی نیز از تکنیک داستان‌سرایی برای اشتراک دانش استفاده کرده است. به‌عنوان‌مثال، در سال ۲۰۱۵، شرکت سونی یک پروژه با نام “One Sony Story” را آغاز کرد که در آن مدیران و کارمندان سونی در سراسر جهان داستان‌های خود را با سایر اعضای تیم به اشتراک می‌گذارند. این داستان‌ها شامل تجربیات، مشکلات، راه‌حل‌ها و دانش‌های بدست آمده از پروژه‌های مختلف در سراسر شرکت بوده‌اند. با این کار، سونی توانسته است دانش خود را بین اعضای تیم به اشتراک بگذارد و در نتیجه، بهبود کارایی و بهره‌وری در سازمان خود داشته باشد.
شرکت IBM
شرکت IBM به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های فناوری دنیا، از تکنیک داستان‌سرایی برای اشتراک دانش در سازمان خود استفاده کرده است. یکی از مثال‌هایی که می‌توان به آن اشاره کرد، پروژه “Stories from Blue” است. در این پروژه، اعضای تیم IBM باهم داستان‌هایی از تجربیات خود در سازمان و در زمینه‌های مختلف از جمله مدیریت، فناوری اطلاعات، بازاریابی و غیره را به اشتراک می‌گذارند. با این کار،IBM توانسته است دانش و تجربیات ارزشمندی را که اعضای تیم در طول سال‌ها به دست آورده بودند را جمع‌آوری کند و برای دیگران در دسترس قرار دهد. این پروژه در طول زمان به یک منبع مهم برای افزایش بهره‌وری و بهبود عملکرد در سازمان تبدیل‌شده است.
شرکت پروکتر اند گمبل
شرکت پروکتر اند گمبل که یک شرکت بزرگ حوزه FMCG است، برای افزایش اشتراک دانش و توانمندی‌های کارکنان خود از تکنیک داستان‌سرایی استفاده کرده است. این شرکت باهدف بهبود فرایند انتقال دانش و مهارت‌ها، داستان‌های کوتاهی از تجربیات شخصی و حرفه‌ای کارکنان خود را جمع‌آوری کرده و به بقیه کارکنان شرکت ارائه می‌دهد. یکی از مثال‌های موفق این شرکت در استفاده از تکنیک داستان‌سرایی، به ارائه داستانی از یکی از کارکنان خود در زمینه تحلیل داده‌ها اشاره دارد. این کارکنان برای ارتقای مهارت‌های خود در حوزه تحلیل داده‌ها، به‌صورت دوره‌ای به جلساتی با عنوان “داستان‌های داده‌ها” شرکت می‌کنند که در آن‌ها کارکنان با یکدیگر تجربیات و موفقیت‌های خود در حوزه تحلیل داده‌ها را به اشتراک می‌گذارند. با استفاده از تکنیک داستان‌سرایی، پروکتر اند گمبل توانسته است افراد را به اشتراک‌گذاری تجربیات و دانش‌های خود ترغیب کند و در نتیجه، به بهبود مهارت‌ها و بهره‌وری شرکت کمک کند
بانک جهانی
بانک جهانی یکی دیگر از سازمان‌هایی است که از تکنیک داستان‌سرایی برای اشتراک دانش استفاده کرده است. در سال ۲۰۱۸، بانک جهانی با همکاری شرکت Deloitte Consulting یک پلتفرم داستان‌سرایی با نام “موجودی داستان‌های بانک جهانی” را راه‌اندازی کرد. این پلتفرم به هدف جمع‌آوری، ذخیره‌سازی و به اشتراک‌گذاری داستان‌های مرتبط با پروژه‌ها و تجربیات مفید بانک جهانی ایجادشده است. استفاده از داستان‌سرایی در این پلتفرم، امکان به اشتراک‌گذاری داستان‌های تجربی و مفید را با سایر کارمندان و پروژه‌ها فراهم می‌کند و از افزایش سرعت و کیفیت انتقال دانش در سازمان بانک جهانی بهره‌مندی می‌کند. همچنین این پلتفرم به کارمندان این امکان را می‌دهد تا با داستان‌گویی درباره تجربیات و دانش خود به ارتقای فرهنگ‌سازمانی بپردازد.
پیتزا هات
پیتزا هات یکی از شرکت‌های پرطرفدار در صنعت غذایی است که از تکنیک داستان‌سرایی برای اشتراک دانش استفاده کرده است. با استفاده از این تکنیک، پیتزاهات توانسته است دانش و تجربیات کارکنانش را بهبود بخشد و به افزایش کیفیت محصولات و خدمات خود بپردازد. یکی از نمونه‌های موفق این شرکت در استفاده از تکنیک داستان‌سرایی، مربوط به کاربرد آن در آموزش روش‌های بهداشتی و بهینه‌سازی فرآیندهای تهیه پیتزا است. در این راستا، شرکت پیتزاهات به کارکنانش آموزش‌های لازم درباره نحوه طبخ پیتزا، بهداشت و تمیزی ارائه می‌دهد و با استفاده از داستان‌های واقعی، به آن‌ها نشان می‌دهد که چطور می‌توانند با رعایت اصول بهداشتی، محصولات با کیفیت تولید کنند. همچنین، پیتزاهات از تکنیک داستان‌سرایی برای ایجاد ارتباط بیشتر با مشتریان خود نیز استفاده می‌کند. این شرکت با بهره‌گیری از داستان‌های جذاب و تصاویر شگفت‌انگیز، مشتریان خود را در سرگرمی و خریداری بهبود کیفیت محصولاتش تشویق می‌کند.
ضرورت به‌کارگیری تکنیک داستان‌سرایی در انتقال دانش سازمانی
در کل، داستان‌سرایی یکی از بهترین روش‌هایی است که به کمک آن، می‌توانید دانش و تجربیات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید. با استفاده از این روش، می‌توانید موضوعات پیچیده را به زبان ساده توضیح دهید و به مخاطبان خود کمک کنید تا بهتر درک کنند. این تکنیک به دلیل داشتن ویژگی‌هایی مانند جذابیت، قابلیت یادآوری و اثربخشی بالا در انتقال دانش مورداستفاده قرار می‌گیرد. استفاده از داستان‌ها در انتقال دانش به افراد، باعث می‌شود تا دانش و تجربیات به شکل جذابی و در قالب یک داستان مهیج و قابل‌یادآوری به گوش و ذهن افراد منتقل شود.
به‌این‌ترتیب، فرایند یادگیری برای افراد سریع‌تر و آسان‌تر می‌شود و می‌تواند بهبود عملکرد و افزایش توانایی‌های افراد در انجام وظایف خود منجر شود. در ضمن، استفاده از داستان‌های مرتبط با حوزه کاری سازمان و بیان تجربیات و دانش کارکنان، به ایجاد فضایی برای به اشتراک گذاشتن دانش و افزایش همبستگی و انگیزه کارکنان کمک می‌کند. در نتیجه، استفاده از تکنیک داستان‌سرایی در انتقال دانش می‌تواند به بهبود کیفیت و عملکرد سازمان کمک کند و در نتیجه، به توسعه و پیشرفت سازمان کمک کند.