مدیریت دانش در بانک‌ها

صنعت بانکداری به واسطه پویایی و پیچیدگی که دارد و همچنین نیاز به داشتن دانش فنی و مهارت های مدیریتی قوی، نیاز مبرم به مدیریت دانش دارد. در زمینه بانکداری، دانش مشتریان، فناوری های جدید، محصولات جدید و قوانین و مقررات مربوط به بانکداری بسیار پر اهمیت هستند. برای مدیریت دانش در بانک‌ها، این نکته بسیار مهم است که دانش به عنوان یک منبع بسیار ارزشمند به شناخته شود و برای بهبود کیفیت خدمات، رشد سازمانی و رقابت قابل توجه با سایر بانک ها باید به صورت منظم مدیریت شود. از جمله مزایای مدیریت دانش در بانک‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش سرعت و کارآیی فرآیندهای داخلی بانک
• کاهش خطاها در فرآیندهای بانکی و افزایش بهره‌وری
• افزایش توانایی بانک در ارائه خدمات با کیفیت بالا به مشتریان
• افزایش توانایی بانک در طراحی و ارائه محصولات جدید
• کاهش ریسک‌های مربوط به تصمیم‌گیری‌های نادرست در بانک
• بهبود قابل ملاحظه در فرایند انتقال دانش از کارکنان با تجربه به کارکنان جدید

روش‌های مشارکت کارکنان سرشلوغ بانک‌ها در مدیریت دانش!

به دلیل شلوغی کارکنان بانک، ممکن است به نظر برسد که مشارکت آنها در فرآیند مدیریت دانش سخت و چالش برانگیز است. در اینجا چند روش برای جلب مشارکت کارکنان بانک در فرآیند مدیریت دانش پیشنهاد می‌شود:

• استفاده از فناوری‌های نوین: استفاده از فناوری‌هایی مانند سیستم‌های مدیریت دانش و پلتفرم‌های آنلاین، می‌تواند به افزایش مشارکت و همکاری کارکنان بانک در فرآیند مدیریت دانش کمک کند.
• ارائه امتیازات و پاداش‌های مناسب: ارائه امتیازات و پاداش‌هایی به کارکنان برای مشارکت در فرآیند مدیریت دانش، می‌تواند انگیزه آنها را برای مشارکت بیشتر افزایش دهد.
• تعیین وقت مشخص برای مشارکت: تعیین وقت مشخصی برای مشارکت در فرآیند مدیریت دانش، می‌تواند به کارکنان کمک کند تا برنامه ریزی بهتری برای وقت خود داشته باشند.
• ایجاد فرهنگ مشارکت و همکاری: ایجاد فرهنگی از مشارکت و همکاری در سازمان، می‌تواند به طور کلی مشارکت کارکنان در فرآیند مدیریت دانش را افزایش دهد.
• ایجاد ارتباط بین رشد شغلی با مشارکت در مدیریت دانش: ارائه فرصت‌هایی برای رشد حرفه‌ای کارکنان چنانچه مشارکت فعال در فرآیند مدیریت دانش داشته باشند، می‌تواند انگیزه و تعهد آنها را به کار و سازمان افزایش دهد.
• برگزاری جلسات مشارکتی و گردهمایی‌های کوچک: برگزاری جلسات مشارکتی و گردهمایی‌های کوچک، می‌تواند به ایجاد فرصت‌های برای تبادل اطلاعات و تجربیات بین کارکنان بانک و تشویق آنها به مشارکت در فرآیند مدیریت دانش کمک کند.

 

چالش ها و موانع استقرار راهکارهای مدیریت دانش در بانک‌ها

برخی از مهمترین چالش‌های استقرار راهکارهای مدیریت دانش در بانک ها عبارتند از:

• نبود فرهنگ مدیریت دانش: در بسیاری از بانک‌ها، فرهنگ مدیریت دانش وجود ندارد و افراد به صورت کلی به این موضوع توجه نمی‌کنند. این موضوع می‌تواند باعث شود که مدیریت دانش در بانک‌ها موفق نباشند.
• عدم وجود اعتماد: استقرار راهکارهای مدیریت دانش ممکن است با مشکلات اعتماد همراه باشد. برای مثال، کارکنان ممکن است ترس داشته باشند که اطلاعات شخصی آنها به دست دیگران بیافتد یا کارکردن با این سامانه مدیریت دانش ممکن است باعث کاهش حریم خصوصی آنها شود.
• عدم مشارکت مدیران: در بعضی موارد، مدیران و مدیران ارشد بانک ها به دلیل نبود درک واقعی از ارزش مدیریت دانش و همچنین کمبود زمان، به انجام این کار علاقه ندارند. در این شرایط، ایجاد تغییرات و اصلاح فرهنگ سازمانی می تواند سخت باشد.
• موانع فرهنگی: در بسیاری از بانک‌ها، اعضای تیم ها به شکل سنتی عمل می‌کنند و برای انجام امور به دنبال الگوهای مرسوم خود هستند. این موضوع می تواند باعث شود که مدیریت دانش به عنوان یک رویکرد جدید و نوین در سازمان پذیرفته نشود.
• نبود منابع و توانایی‌های لازم: استقرار راهکارهای مدیریت دانش ممکن است به دلیل نبود توانایی های لازم در سازمان، با موانعی همراه باشد. این موانع می تواند از جمله نبود منابع، زمان و همچنین تخصص کافی برای ایجاد این سیستم ها باشد.

بانک‌های برتر در زمینه استقرار راهکارهای مدیریت دانش در دنیا

در سطح جهان، بسیاری از بانک‌ها و مؤسسات مالی، برای بهبود مدیریت دانش خود اقداماتی را انجام داده‌اند. در زیر به برخی از این بانک‌ها اشاره شده است:

بانک مرکزی ژاپن

بانک مرکزی ژاپن یکی از بانک‌هایی است که در حوزه مدیریت دانش، تجربیات موفقی داشته است. این بانک از سال ۱۹۹۹ به دنبال ایجاد یک سیستم مدیریت دانش با هدف بهبود تصمیم‌گیری‌های سیاست‌گذاری اقتصادی خود بود. بانک مرکزی ژاپن با توجه به این که مسئولیت انتشار اطلاعات اقتصادی و مالی در کشور ژاپن بر عهده آن است، به دنبال ایجاد یک سیستم مدیریت دانش به منظور جمع‌آوری، ارزیابی و ارائه اطلاعات کاربردی در حوزه اقتصاد بود. به این منظور، بانک مرکزی ژاپن یک پایگاه دانش به نام “BOJ Knowledge Management System” ایجاد کرد. این پایگاه دانش، شامل دو بخش است: بخش اطلاعاتی و بخش تحلیلی. بخش اطلاعاتی، شامل اطلاعات آماری و تحلیلی مربوط به اقتصاد ژاپن و بخش تحلیلی، شامل تحلیل‌های مالی و اقتصادی برای تصمیم‌گیری‌های سیاست‌گذاری بود. با استفاده از این سیستم، بانک مرکزی ژاپن توانسته است تحلیل‌های دقیقی از وضعیت اقتصادی و مالی کشور داشته باشد و برای تصمیم‌گیری‌های سیاست‌گذاری خود از آن استفاده کند.

بانک مرکزی آمریکا

بانک مرکزی آمریکا [1] از سال ۲۰۰۲ با هدف بهبود فرایند تصمیم‌گیری و افزایش کیفیت تحلیل‌های خود، یک سیستم مدیریت دانش به نام “Fed KM” ایجاد کرده است. در این سیستم، تجربیات و دانش متخصصان مختلف در حوزه‌های مختلف شامل اقتصاد، سیاست پولی و بانکداری جمع‌آوری و انتقال داده می‌شود تا بتواند در تصمیم‌گیری‌های بانک مرکزی آمریکا بهره برده شود. سیستم Fed KM، از ابتدای فعالیت خود، با موانع متعددی مواجه شد. از جمله این موانع، نبود فرهنگ مشارکت و به اشتراک‌گذاری دانش در سازمان بود. برای این منظور، بانک مرکزی آمریکا با همکاری مشاوران خارجی، دوره‌های آموزشی متنوعی برای پرورش فرهنگ مشارکت و به اشتراک گذاری دانش بین کارکنان بانک برگزار کرد.

بانک HSBC

بانکHSBC  یکی از بزرگترین بانک‌های جهان با دفتر مرکزی در لندن است و در بیش از ۸۰ کشور حضور دارد. بانک HSBC در طی سال‌های اخیر برای مدیریت دانش خود استراتژی‌ها و رویکردهای متنوعی را به کار گرفته است. به عنوان مثال، بانک HSBC در سال ۲۰۱۶ یک سیستم یادگیری مجازی به نام “Learning Zone” را راه‌اندازی کرد. این سیستم شامل یک پلتفرم آموزشی با محتوای داخلی و خارجی بود که به منظور آموزش و پیشرفت مهارت‌های کارکنان بانک برای جلوگیری از اشتباهات و افزایش بهره‌وری ایجاد شده است. بانک HSBC همچنین از ابزارهای دیگری برای مدیریت دانش خود استفاده می‌کند، از جمله:

• سیستم مدیریت اسناد: این سیستم اجازه می‌دهد تا کارکنان بانک به راحتی به اطلاعات و مستندات مرتبط با کار خود دسترسی پیدا کنند و از آن‌ها استفاده کنند.
• شبکه‌های داخلی: بانک HSBC از شبکه‌های داخلی استفاده می‌کند که به کارکنان این امکان را می‌دهد تا با همدیگر تعامل داشته باشند و از تجربیات همدیگر بهره ببرند.
• رویکرد مبتنی بر داده: بانک HSBC از رویکرد مبتنی بر داده برای مدیریت دانش خود استفاده می‌کند و تحلیل داده‌های کارکنان و مشتریان بانک را برای بهبود خدمات خود به کار می‌گیرد.

بانک JP Morgan Chase & Co

بانک JP Morgan Chase & Co.  یکی از بزرگترین بانک‌های جهان با دفتر مرکزی در نیویورک است و در بیش از ۶۰ کشور حضور دارد. این بانک نیز در طی سال‌های اخیر برای مدیریت دانش خود استراتژی‌ها و رویکردهای متنوعی را به کار گرفته است. به عنوان مثال، این بانک یک پلتفرم آموزشی آنلاین به نام “JPMorgan Chase University” را راه‌اندازی کرده است که شامل دوره‌های آموزشی متنوعی از جمله آموزش مهارت‌های کاربردی، آموزش مدیریت مشتری و آموزش مهارت‌های تدارکاتی است. همچنین این پلتفرم این امکان را به کارکنان بانک می‌دهد که با همدیگر به اشتراک بگذارند و با ارائه نظرات خود در ارتقای این پلتفرم مشارکت کنند.

بانک کشاورزی چین

بانک کشاورزی چین (Agricultural Bank of China Ltd) یکی از بزرگترین بانک‌های چینی و جهان است که در زمینه پیاده‌سازی راهکارهای مدیریت دانش نیز فعالیت‌هایی داشته است. در ادامه به برخی از تجارب این بانک در این زمینه عبارتند از:

• پایگاه دانش داخلی: بانک کشاورزی چین یک پایگاه دانش داخلی ایجاد کرده است که به کارمندان این بانک امکان می‌دهد تا از دانش و تجربیات دیگران استفاده کنند و با ارائه دانش و تجربیات خود به بهبود کارهای بانکی کمک کنند.
• شبکه اجتماعی داخلی: بانک کشاورزی چین یک شبکه اجتماعی داخلی برای کارمندان خود ایجاد کرده است. این شبکه اجتماعی به کارمندان این بانک امکان می‌دهد تا با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و تجربیات و دانش خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند.

[1] Federal Reserve System