11 سال پیش وقتی در رشته مهندسی مکانیک فارغالتحصیل شدم، ایمنی و بهداشت محیط کار (WSH) هرگز به عنوان یک شغل به ذهنم خطور نکرد. تا زمانی که در سال 2017 این رشته به حرفه کاری من تبدیل شد، هرگز فکر نمی کردم مدیریت شرایطی که زندگی و مرگ کارگران را تعیین میکند، به همان اندازه که ترسناک است میتواند پاداش دهنده نیز باشد. در این مقاله ضمن ارائه تجربیات خود به بررسی جوانب مختلف اهمیت مدیریت دانش برای ایمنی و سلامت محیط کار میپردازیم.
لزوم پرداختن به ایمنی و سلامت محیط کار
هر کارگری شایسته کار کردن در یک محیط کاری امن است. همه باید بتوانند به سر کار بروند و در عین حال از آسیب نیز دور مانده و در کمال سلامتی به خانه بازگردند. وظیفه ما این است که سازمانهای خود را یک محل کار ایمن و سالم با جستجوی بهترین شیوه های صنعتی، روش های کار ایمن، ایجاد فرهنگ WSH مولد و اطمینان از انطباق با مقررات راهنمایی کنیم.
افرادی که اهمیت حرفه ما را درک نمی کنند ممکن است برای ما آزاردهنده باشند. به خصوص وقتی که بر موارد اصلاحی پافشاری می کنیم و به آنها یاداوری میکنیم که هنوز توصیه ها را رعایت نکردهاند. با این حال ما همچنان برای رعایت اصول ایمنی و سلامت محیط با فشاری میکنیم و اصول زیرا میدانیم که رد صورت وقوع یک واقعه ناگوار در محل کار ممکن است زندگی یکی از کارگران برای همیشه تغییر کند و دیگر برای پشیمانی خیلی دیر است. به طور کلی مردم تنها زمانی می توانند به وظایف خود عمل کنند که بدانند چه کاری را، چرا و چگونه و در چه زمانی انجام بدهند. به همین دلیل باید مدیریت دانش را به عنوان یک متحد سازمان خود در نظر بگیرید و اهمیت مدیریت دانش برای ایمنی و سلامت محیط کار را دست کم نگیرید.
8000 مرگ در روز یا 1 مرگ در هر 11 ثانیه
آخرین برآوردهای سازمان بین المللی کار (ILO) نشان می دهد که در سال 2019، بیش از 395 میلیون کارگر در سراسر جهان در حین کار دچار آسیب های غیرکشنده شده اند. بهعلاوه، حدود 2.93 میلیون کارگر در نتیجه عوامل مرتبط با کار جان خود را از دست دادهاند که این رقم در مقایسه با سال 2000 بیش از 12 درصد افزایش یافته است. این رقم معادل 8000 مرگ در هر روز یا یک مرگ در هر 11 ثانیه است. اکثریت بزرگ این مرگ و میرهای ناشی از کار، (2.6 میلیون نفر) به بیماری های ناشی از کار نسبت داده شده است. در حالی که حوادث کار منجر به مرگ 330000 نفر شده است. به طور نسبی، تلفات ناشی از کار 6.71 درصد از کل مرگ و میرها را در سراسر جهان تشکیل می دهد.
این ارقام حیرت انگیز هستند. حتی تصور اینکه همکارانتان در محل کار آسیب ببینند هم ناخوشایند است. دولتها در سراسر جهان ممکن است مداخلاتی را در این زمینه انجام داده باشند، اما این مداخلات ناکافی هستند. مالکیت سازمان ها و تعهد افراد برای دستیابی به عملکرد مطلوب WSH حیاتی و ضروری است.
برای مطالعهی مقالات تخصصی مدیریت دانش به پایگاه دانش مراجعه فرمایید.
دلیل اهمیت مدیریت دانش برای ایمنی و سلامت محیط کار
WSH جزء کلیدی موفقیت سازمانی به ویژه در صنایع پرخطر است. دانش پایه و اساسی این حوزه، مدیریت ریسک است. کارگران باید بتوانند خطرات محیط کار را شناسایی و ارزیابی کنند تا بتوانند این خطرات را کاهش داده و با این روش احتمال حوادث و صدمات در محل کار را کاهش دهند.
کارگران باتجربه نقش موثری در ارزیابی ریسک داشته باشند، زیرا آنها به صورت روزانه با فرایندهای کاری در تماس هستند و بهتر میدانند که چه خطراتی در حین کار ممکن است رخ بدهد. با به کارگیری استراتژی های مناسب مدیریت دانش، سازمان ها می توانند دانش پنهان کارگران را به دانش آشکار تبدیل کرده و با مدون سازی این دانش، آن را با سهولت بیشتری به دیگران منتقل کرده و به اشتراک بگذارند.
پیادهسازی مؤثر مدیریت دانش در سازمان با بهبود مستمر رفاه کارکنان و ارتقای استانداردهای ایمنی و بهداشت، میتواند تأثیر عمیقی بر موفقیت کلی WSH داشته باشد.
به عنوان مثال در شرکت من به ازای استخدام هر کارمند جدید، یک دوره منتورینگ برای انتقال دانش کارکنان باتجربه به ایین فرد در نظر گرفته شده است. این رویکرد به کارمندان جدید الورود اجازه می دهد تا روش های کاری ایمن را درک کنند و بتواند با راهنمایی یک کارمند باتجربه، وظایف خود را با خیال راحت و بدون استرس انجام دهند.
اگرچه عوامل تعیین کننده دیگری نیز وجود دارد که تضمین میکنند کارگران کار خود را در شرایط ایمن انجام دهند، منتورینگ و دانشی که از این راه منتقل میشود، به کارگر کمک میکند تا هرگونه انحراف از هنجار مانند خطراتی را که ممکن است به او آسیب برساند را تشخیص بدهد.
چالشهای پیادهسازی مدیریت دانش
تلاش برای پیادهسازی مدیریت دانش ممکن است به دلایل زیادی شکست بخورد، اما شکست اصلی معمولاً با موانع انسانی شروع میشوند. بزرگترین موانعی که می تواند مانع اجرای مدیریت دانش در سازمان شود عبارتند از: آگاهی، زمان و فرهنگ.
- آگاهی
حمایت سهامداران همیشه مهم است. سهامداران باید از برنامه مدیریت دانش آگاه باشند و از آن حمایت کنند. دریافت حمایت از سطوح مختلف ذینفعان حیاتی است. در برخی موارد، اقدامات مدیریت دانش ممکن است بر کارایی کارکنان تأثیر بگذارد یا با تغییر فرآیندهای کاری، حجم کار را افزایش دهد. ذینفعان ضرورتا باید در جریان مزایا و ریسکهای پروژه قرار بگیرند تا بتوانند جوانب امر را سنجیده و دست به انتخاب بزنند.
- زمان
وقتی حجم کاری کارکنان بیش از اندازه باشد و زمان کافی برای ثبت دانش را نداشته باشند، پیادهسازی مدیریت دانش در سازمان با چالش های جدی روبرو خواهد شد.
هر روشی که برای پیادهسازی مدیریت دانش اتخاذ شده است، باید به راحتی قابل پیگیری و ارزیابی باشد. دانش باید در زمان، مکان و شکل مناسبی در دسترس کارکنان قرار بگیرد. به عنوان مثال، ارزیابی ریسک و رویههای کار ایمن باید در قالب دانش رویهای به کارکنان ارائه شود و ضمن اینکه به دسترسی آسان باید برای کارکنان قابلدرک باشند.
- فرهنگ
کارگران ممکن است از پیشینههای مختلف، ملیتهای مختلف و اعتقادات متفاوت برخوردار باشند و حتی به زبانهای مختلفی صحبت کنند. تعهد مدیریت ارشد و استراتژی ارتباط مؤثر (تقویت ارتباطات بین تیم های متقابل، انتشار اطلاعات) کلید غلبه بر موانع فرهنگی است.
برای آشنایی با نرمافزار مدیریت دانش دانا کلیک فرمایید.
مدیریت دانش؛ کلید تقویت عملکرد WSH در سازمانها
سازمانهایی که عملکرد WSH خوبی دارند، فرهنگ ایمنی و بهداشت شغلی (OHS) را به خوبی برای خود تعریف کرده اند. این کار به پیشگیری از حوادث کمک میکند. پرکاربردترین و مؤثرترین فرآیندهای دانشی که به توسعه فرهنگ OHS کمک می کند، کسب دانش از طریق برنامههای آموزشی است.
علاوه بر این، مهمترین رویکرد، دستیابی به کارایی مورد انتظار با بهکارگیری سایر فرآیندهای مدیریت دانش مانند انتقال و اشتراک دانش است. اینها از توسعه ارزش های خاص (به عنوان دارایی های نامشهود) که فرهنگ OHS را پرورش می دهند، حمایت می کند.
با این اوصاف، اجازه دهید به برخی از برندگان جایزه «ایمن ترین شرکتهای آمریکا» در سال 20224 نگاهی بیندازیم. این شرکتها در چندین زمینه زیر برتری خود را نشان دادند، جایی که نیاز مداوم و ثابت به دور نگه داشتن هر فرد از آسیب در فرهنگ آنها ریشهدار است:
- 1 Ballard Marine Construction, LLC
اکتساب دانش: ایجاد برنامه خودآموز تعاملی برای کمک به رشد و گسترش مهارت های کارکنان.
شناسایی دانش: ایجاد برنامه تضمین انطباق برای کارگران با کمک ارسال مشاهدات و سایر نظرات.
- خدمات سایت شکارچی
انتشار دانش: آزمودن روشهای جدید برای ارائه آموزش، مانند تئوریهای یادگیری بزرگسالان، بازیها و آموزش واقعیت مجازی.
کسب دانش: برگزاری برنامه ای با عنوان «روزهای ایمنی» برای همه کارکنان، ازجمله مدیریت که به آموزش ایمنی سازماندهی شده اختصاص دارد.
ایجاد دانش: از کارشناسان موضوع دعوت می کند تا در مورد موضوعات WSH کنفرانس ارائه دهند.
- لیندبلاد ساخت و ساز
پالایش دانش: ارزیابی توسط ارزیاب شخص ثالث برای ارزیابی سیستم ایمنی سازمان، فرهنگ و عملکرد ایمنی محل کار.
نتیجه
حتی اگر اهمیت مدیریت دانش برای ایمنی و سلامت محیط کار و نقش اساسی آن در تقویت فرهنگ ایمنی در یک سازمان دست کم گرفته شود و اولین چیزی نباشد که هنگام فکر کردن به استراتژی WSH به ذهن خطور می کند. سازمانهایی که از مدیریت دانش استقبال میکنند تا حد زیادی از بهبود مستمری که استانداردهای ایمنی را افزایش میدهد سود میبرند. همانطور که چالشهای WSH همچنان در حال تکامل هستند، مدیریت دانش کلید اصلی سازمانها برای دست یابی به برتری در این حوزه است.
منبع مقاله: برگرفته از «مدیریت دانش: متحدی برای جلوگیری از تصادفات محل کار!»، تهیه شده به عنوان بخشی از الزامات تکمیل دوره استراتژی ها و سیاست های مدیریت دانش 6304 در دانشگاه فنی «نانیانگ» سنگاپور کارشناسی ارشد علوم در مدیریت دانش.
Knowledge management: the underrated ally of workplace safety and health (WSH)
